Chương 1

Tôi vẫn ngồi tựa mình vào cành sung cổ thụ nghiêng tán ra sông là là sát mặt nước . Chiều đã xuống , nắng nhạt dần cuối chân trời xa . Gió nhẹ nhàng ru qua từng khe lá đưa hàng tre già xào xạc . Bầu trời trên cao xanh màu cẩm thạch , những cụm mây trắng bồng bềnh trôi mãi , tôi nhìn theo bâng khuâng thầm hỏi : Mây ơi , mây đi về đâu ?

Bên kia sông là thôn Vỹ Dạ . Màu xanh mát mắt của vườn cau sai quả , của ruộng bắp bạt ngàn ôm ấp những mái ngói đỏ đã thẫm màu trong bóng hoàng hôn.

Có tiếng gọi :

- Ti ơi , Ti.

Tôi thòng chân xuống nước , từng đợt sóng gợn tròn lan tỏa ra xa , đám lục bình dập dờn chạm nhẹ vào chân lành lạnh :

- Ti ơi , Ti !

Tôi nhảy một bước lên tới bờ đất , mang vội đôi dép nhựa màu vàng , chị Qúi đã ra tới :

- Mi làm chi ở đây ?

Tôi phủi hai tay vào vạt áo :

- Từ từ chớ , chị kêu chi mà giựt giọng rứa ?

Chị Qúi kéo tay tôi :

- Tao tìm mi mai chừ , qua nhà con Xuân , con Ngọc cũng không thấy mi mô . Con gái chi mà ham chơi , tới giờ cơm cũng không thèm về ăn , vô duyên.

Tôi giật mạnh tay chị chạy ù vào nhà :

- Chị có duyên ghê.

Trong nhà đã lên đèn . Trên chiếc bàn vuông trải tấm khăn hoa , mâm cơm đã dọn sẵn . Chưa có ai ngồi vào bàn , may quá , tôi đi xuống bếp , me đang rửa tay bên ảng nước , thấy tôi me la :

- Đi mô không chịu về lo cơm nước . ..

. . Chị Qúi sắp sẵn một khay cơm nhỏ , chiếc chén kiểu men hồng và một đôi đũa son chạm long phụng , chị bảo tôi :

- Đem cơm lên cho ông nội.

Tôi lên lầu , bước đến phòng gõ nhẹ hai tiếng rồi đẩy cửa vào . Ông nội đang ngồi đọc sách bên án thư , bóng đèn ẩn dưới cái chụp lụa hồng phả sắc hồng hào lên gương mặt quắc thước của ông , vầng trán cao và chòm râu bạc lấp lánh . Ông ngẩng lên , tay gỡ kiếng đặt xuống bàn.

- Ti đó à ?

Tôi rụt rè bước tới chiếc bàn con cạnh cửa sổ , đặt chiếc khay lên :

- Dạ mời ông nội thời cơm.

Ông gấp sách lại , hiền từ nhìn tôi :

- Lại đây , ông vừa đọc một đoạn sách hay lắm , để ông kể cho mà nghe.

Tôi đến bên ông nội . Ông không mở sách ra nữa , nhưng lại bắt đầu nói , vẫn điệp khúc muôn thuở của ông , đó là lòng hoài vọng quá khứ , tưởng nhớ đến một thời vàng son đã mất , một dĩ vãng huy hoàng xa tít mù xa . Giọng ông sang sảng , trầm hùng , từ chuyện này bắt sang chuyện khác , ông dẫn tôi đi du lịch qua các triều đại xa xưa , vua Lê chúa Trịnh , nhà Trần nhà Nguyễn rồi đến cả nhà Đường bên Tàu . . . Khay cơm để trên bàn đã nguội tanh.

Tiếng ba gọi dưới nhà đưa tôi về thực tế :

- Ti ơi , xuống ăn cơm.

Ông nội như tỉnh cơn mơ :

- Thôi con xuống đi.

Cả nhà đã ngồi đầy đủ quanh bàn ăn , ba me , chị Qúi và cu Nô . Ba kéo ghế bên cạnh , nhìn tôi cười thông cảm :

- Ông nội lại kể chuyện phải không ?

Chị Qúi vừa so đũa vừa nói :

- Ông nội thì lui tới cũng chừng đó chuyện.

Me trừng mắt nhìn chị :

- Con chỉ được cái nói bậy , ông nội già rồi , những người già thường sống bằng quá khứ . ..

Cụ Nô la lên :

- Chị Ti xới cơm mau lên , em đói quá rồi.

Tôi ngả mình vào chạc cây , nhìn những quả sung xanh đong đưa . Trời chưa tắt nắng nhưng dưới bóng râm của tàng cây , hơi nước tỏa lên mát rượi , đám lục bình nở hoa tím ngắt theo sóng nổi trôi . Gió lay nhẹ ngàn bông lau trắng xóa , bến sông như hừng lên bởi bầy chuồn chuồn ớt xôn xao bay lượng trên những cụm bông dừa màu hồng tía mọc hoang bên bờ sông . Một chú chuồn chuồn nhỏ chợt lạc bầy bay đến bên tôi , đôi cánh mỏng bé xinh nâng chiếc mình đỏ thắm , chao nhẹ trong không khí ngân vang lời vi vu êm tai . Sóng vỗ về bờ đá , tiếng chim hót trên nhánh sung , tiếng lao xao cành lá . . . Khúc nhạc chiều êm ả đó đưa tôi về tìm lại thời ấu thơ . Tuổi bé dại của tôi đã hòa lẫn trong không gian này , đối với tôi , từng ngọn cỏ , từng nụ hoa , trên những cánh bèo trôi dạt , những ngọn sóng lăn tăn . . . hình như có linh hồn , có một trái tim đập cùng nhịp với tôi . . . và nhiều khi , tôi còn cảm thấy chung quanh chập chờn những đôi mắt đầy ưu ái nhìn tôi như thầm hỏi : "Cô bé Ti lớn đến thế này rồi sao ?".

Một ngọn lá vàng khô rơi lên tóc tôi , chiều xuống lạnh , tôi ngồi thẳng người dậy , tay bám lấy sợi rễ phụ cứng nhắc , lần bước lên vệ cỏ tìm đôi dép . Chiếc rổ nylon màu xanh lăn lóc cạnh đấy làm tôi chợt nhớ ra , hú hồn , mẹ dặn chiều nay hái ít rau mưng về ăn với ruốc , suýt quên , hèn chi chị Qúi hay la tôi : "Con gái chi mà hay quên trước quên sau như đồ ăn cháo lú" . Tôi cầm chiếc rổ đi về phía cuối vườn , bụi rau mưng bên hàng rào xanh tươi lạ , những đọt non mượt mà búp lá nhung tơ lung linh trong nắng nhạt . Bất giác tôi nhìn lên cao , lơ lửng từng đám bông gòn trôi nổi lang thang , mây ơi mây đi về đâu ?

Tôi vào nhà , chị Qúi đang ngồi bên máy may , nhìn lên :

- Mi đi mô về rứa , khi hồi có thằng Hưng tới hỏi.

- Em ở ngoài bến hái rau , răng chị không kêu em ?

- Ai biết , tau tưởng mi đi chơi.

Có tiếng Cu Nô reo vui ngoài cổng :

- A mệ lên , mệ lên.

Bà ngoại bước vào nhà , hai tay xách hai giỏ nặng , tôi và chị Qúi chạy lại đỡ lấy . Chị Qúi kêu lên :

- Mệ già rồi mà na nặng làm chi không biết.

Bà ngoại cười , chiếc miệng móm chỉ còn vài cái răng :

- Ai nói mệ già ? Mệ già mà đi Nam đi Bắc đi mô cũng tới à ?

Tôi kéo chiếc ghế xích đu :

- Mệ nằm nghỉ một chút cho khỏe.

Bà ngoại khoát tay , đôi mắt hiền từ :

- Dẹp đi , chật nhà , mệ không nằm mô.

Cu Nô đến bên hai chiếc giỏ , tay sờ vào lớp lá bọc ngoài :

- Mệ Ơi , có chi trong ni mệ , mở ra coi nghe.

Chị Qúi cốc vào đầu nó :

- Mi chỉ được cái tài ăn là giỏi.

Bà ngoại ngồi xuống đi văng , lấy chiếc khăn ướt trong giỏ ra lau mặt :

- Trái cây với nếp đầu mùa , con Ti sắp một ít trái lên bàn thờ , còn nếp mai nấu xôi cúng rằm.

Me đi bán đã về , thấy bà ngoại , me kêu :

- Mạ !

Rồi me quay sang chúng tôi :

- Răng không ai pha nước cho mệ uống hết hè.

Bà ngoại đỡ lời :

- Mạ mới lên tới thôi . Nước non chi , mạ uống ngoài bến xe rồi.

Me lại nói :

- Cu Nô đi mua cho mệ tô phở.

Bà ngoại lắc đầu :

- Chạng vạng rồi mà phở phúng chi , để bụng ăn cơm.

Chị Qúi đến bên bà ngoại :

- Mệ ra sau rửa ráy cho mát rồi con dọn cơm.

- Ba bây mô rồi ?

- Ba con đi Đà Nẵng , chắc mốt mới về.

Me đỡ bà ngoại ngồi vào bàn ăn , cu Nô gắp một miếng mực xào bỏ vào chén mệ , mệ cười hiền lành :

- Cứng lắm , mệ ăn không được mô , chan canh cho mệ thôi.

Me bảo tôi :

- Ti đem cơm lên cho ông nội đi con .