Thư Viện 4 Phương

- I -

Cách Paris, thủ đô nước Pháp, ba ngàn cây số, trong miền ngoại ô lớn của Âu châu, trên sườn phía Đông của dãy núi Carpathes, nơi khởi điểm của cánh đồng lớn, cánh hoang nguyên băng qua nước Nga và mất hút ở tận cùng châu Á, có thành phố nhỏ Agapia.

Sáng hôm ấy người ta tổ chức lễ nhậm chức của vị thẩm phán thành phố. Hôm đó là ngày thứ năm đầu tiên của tháng ba. Ở đâu khác thì mùa xuân. Nhưng ở Agapia hoàn toàn là mùa đông. Thành phố bị tuyết bao vây từ nhiều tháng rồi. Vị thẩm phán tên là Cosma Damian. Đây là nhiệm sở đầu tiên của ông. Ông vừa chấm dứt những năm học ở nhà trường và mãn thời gian thi hành nghĩa vụ quân sự. Người ta nói ông hai mươi lăm tuổi, nhưng khó tin điều đó. Ông có dáng dấp của một sinh viên, gầy, nhút nhát và lễ phép với tất cả mọi người. Chung quanh ông, chỉ thấy toàn người lớn tuổi. Ở giữa các nhà chức trách khác của thành phố, ông chẳng khác gì một học sinh được vinh dự hội họp với các giáo sư.

Người ta đã nói tới việc ông đến nhậm chức ở đây từ lâu rồi. Và đã chuẩn bị tỉ mỉ lễ nhậm chức của ông. Bây giờ thì lễ trọng thể ấy đã xong. Agapia đã có vị thẩm phán của mình, vị thẩm phán Cosma Damian, có các vị Tỉnh trưởng, chánh án, giám đốc sở cảnh sát, chỉ huy trưởng hiến binh và tất cả các nhà chức trách dân sự, quân sự và tôn giáo của quận Petrodava.

Các quan chức đã đến ga Agapia sáng hôm nay bằng chuyến xe lửa đặc biệt. Có tất cả vài mươi vị mặc lễ phục đen hoặc quân phục, áo choàng có cổ lông thú. Một số vị có cả phu nhân cùng đi. Họ đi bộ đến nhà thờ, sát nhà ga, ở phía bên kia con đường tình yêu. Sau lễ nghi tôn giáo, thẩm phán Damian đến làm lễ nhậm chức tại đại sảnh của tòa án. Lễ chính thức chỉ dài không đầy nửa tiếng đồng hồ. Sau đó quan chức dự tiệc trong phòng khách của tòa án. Quan khách lấy làm lạ khi thấy bàn ghế, chén bát, muỗng, nĩa v.v... rất đẹp. Thẩm phán Cosma Damian lại con ngạc nhiên hơn ai hết.

Sau bữa tiệc, các vị chức trách trở về cũng bằng chuyến xe lửa dành riêng. Thẩm phán Damian còn lại một mình, đi đến tư thất, cũng ở ngay trong tòa án. Tư thất gồm có một phòng ăn lớn, một phòng khách lớn và năm gian phòng. Tất cả các phòng đều được trang bị bởi những tay thợ lành nghề và lệnh là không được sợ tổn hao.

Ngôi nhà đẹp đẽ và sang trọng mà thẩm phán Damian sắp ở một mình lúc này đây, vì ông chỉ mới có vợ chưa cưới mà thôi, ngôi nhà ấy nguyên được xây dụng để làm trụ sở quận. Ngôi nhà gần như mới. Vài năm trước, cậu con trai của một vị Bộ trưởng, ở nước ngoài trở về, sức khỏe rất kém vì bắt đầu bị bệnh lao phổi. Để bồi dưỡng sức khỏe cho cậu con trai, nhưng vẫn để cậu ta có công tác, vì các nhà dưỡng bệnh làm phương hại đến tinh thần các thanh niên và để lại dấu ấn trong suốt cuộc đời của họ - Ông bố Bộ trưởng thiết lập chức vụ quận trưởng ở Agapia. Ở đây không khí trong lành tốt cho các người bị bệnh phổi. Ông cho xây dụng trụ sở quận đẹp đẽ này, và bổ nhiệm con trai làm quận trưởng. Khi cậu ấm con ngài Bộ trưởng lành bệnh và không còn cần ở Agapia nữa, quận này được bãi bỏ. Cậu ấm được bổ nhiệm làm đại sứ ở Nam Mỹ. Trụ sở quận bỏ trống. Theo đề nghị của hội đồng thành phố và Thị trưởng Agapia, người ta thiết lập tại trụ sở quận cũ một tòa án hòa giải. Người ta không cần thẩm phán hòa giải ở Agapia, cũng như người ta không cần quận trưởng. Nhưng vì người ta có một tòa nhà đẹp đẽ đến thế, người ta nhủ là phải sử dụng nó một cách tốt nhất.

Cosma Damian, vị thẩm phán đầu tiên, đã đến đây hai ngày rồi. Ông không có thì giờ, cũng không có can đảm đi xem tỉ mỉ ngôi nhà của mình. Hôm nay, sau khi quan khách đã ra về, vì ông chính thức là chủ nhà và vì ông không có bất cứ việc gì để làm, ông quyết định đi quan sát một vòng.

Điều duy nhất làm ông khó chịu trong ngôi nhà này là đồng thời nhận được bàn, ghế, tủ giường, mùng màn chăn nệm, những bộ đồ ăn uống và những vật trang trí, ông còn nhận được cả những người phục dịch nữa. Họ đều được nhà nước trả lương. Trước kia họ thuộc Bộ Nội vụ, và bây giờ được chuyển qua Bộ Tư pháp. Đứng đầu các người phục vụ là bà Eudoxia. Bà nguyên là quản gia của ông quận trưởng. Bà ở trên vị thẩm phán, vì thâm niên của bà ở trong nhà, vì tuổi tác và vì những người phục dịch trong nhà và dân chúng ở thành phố này đều sợ bà. Mới đầu, chính ông thẩm phán cũng sợ bà Eudoxia. Nói cho đúng thì không phải là sự sợ hãi. Chỉ có điều là ông thích tiếp xúc với bà quản gia càng ít càng tốt. Như vậy những mối quan hệ giữa Cosma Damian và bà Eudoxia đã được định đoạt dứt khoát ngay từ ngày đầu.

Thẩm phán Damian là con của một giáo viên tiểu học nghèo. Thân phụ ông mất chẳng bao lâu sau khi ông chào đời. Lên năm tuổi ông lại mồ côi mẹ. Cosma được một bà cô già có lòng nhân hậu đem về nuôi. Hai năm sau, khi bà này qua đời, ông được ký thác vào một viện mồ côi. Ở đây, ngay từ đầu, trong đám bạn bè cùng lớp và cùng cảnh ngộ bất hạnh, ông đã tỏ ra xuất sắc đến mức người ta gởi ông đến học ở một trường trung học. Thế là ba tháng nghỉ hè ông ở tại viện mồ côi, và các tháng học thì ở nội trú tại trường. Suốt đời, ông sống tập thể. Sau khi đậu bằng tú tài, ông ở tại một cư xá sinh viên. Đây cũng là một nơi nội trú khác. Khi ông từ giã nơi nội trứ này, với tất cả các bằng cấp trong tay, ông lại vào ở trong doanh trại. Ông vừa hoàn tất thời gian nghĩa vụ quân sự được vài tuần thì được bổ nhiệm làm thẩm phán tại tòa án hòa giải ở Agapia. Đối với ông, những ngày đầu tiên được tự do, độc lập và sống cuộc đời thật sự dân sự là những ngày ông vừa trải qua ở Agapia, trong ngôi nhà này.

Ngày đầu tiên ở Agapia, là thứ ba. Sáng sớm khi thức dậy ông thẩm phán đã dọn dẹp giường ngủ của mình, một cách máy móc. Cũng như ông đã làm như thế từ lúc còn ấu thơ, mỗi buổi sáng, ở viện mồ côi, ở nội trú, ở cư xá và ở doanh trại. Khi bà Eudoxia, quản gia, đem bữa điểm tâm đến thấy thế bà đã hoảng hồn hoảng vía. Bà nhìn cái giường, nhưng thấy ông thẩm phán quá trẻ, bà đã không quở trách ông. Bà Eudoxia đã đỏ mặt và như một bà mẹ, bà đã nói với giọng cảm động.

- Ông thẩm phán phải làm quen với ý niệm rằng ông không còn là một học sinh trung học phải tự dọn dẹp lấy giường của mình... Ông thẩm phán không được quên rằng mình là vị quan tòa của thành phố, là nhà chức trách cao cấp nhất ở Agapia.

Một giờ sau, bà Eudoxia trở lại, hoảng hốt đứng trước vị quan tòa, chủ nhân của bà:

- Xin ông thẩm phán từ nay trở đi vui lòng đừng tự đánh giầy của mình nữa!

Suốt cả đời, Cosma Damian đã bị khiển trách mỗi khi quên đánh giầy, quên dọn dẹp giường và quên chải áo quần của mình. Bỗng chốc ông phải bỏ thói quen làm các việc ấy. Quên đi những gì ông đã học. Ông đã có được chức vụ này sau một kỳ thi tuyển Dự thẩm tòa án. Trong năm mươi bốn thí sinh ứng tuyển, không ai nghe nói đến thành phố Agapia bao giờ. Người ta lấy làm ngạc nhiên khi thấy rằng Bộ Tư pháp xem Agapia là nhiệm sở tốt nhất và dành nhiệm sở ấy cho thí sinh đỗ đầu kỳ thi tuyển. Bây giờ Cosma Damian mới hiểu vì sao. Chính vì ngôi nhà này mà nhiệm sở này được xem là tốt nhất. Sau nữa cũng là vị trí của thành phố. Ở đây có độ cao, có những rừng tùng tuyệt đẹp, có núi non, có không khí trong lành và khô ráo, và có sự yên tĩnh. Sống ở Agapia tức là nghỉ mát ở miền núi. Vì các lẽ ấy mà ông Bộ trưởng độc tài kia, cách đây năm năm đã thiết lập quận Agapia và bổ nhiệm cậu con trai bị bệnh phổi làm quận trưởng.

Sau khi rụt rè đi quan sát một vòng ngôi nhà mà mình là chủ nhân, thẩm phán Cosma Damian trở lại bàn giấy của mình. Ông Filaret, viên cảnh sát trưởng, đang chờ cấp trên. Ngồi trong một chiếc phô-tơi bọc da màu đỏ, trước bàn giấy, Filaret ngắm nhìn ảnh Elena, vị hôn thê của ông thẩm phán.

- Xin ông thẩm phán thứ lỗi cho tôi về việc đã vào phòng giấy của ông không có một nghi thức nào cả. - Viên cảnh sát trưởng lên tiếng.

Ông ta to béo, thấp, đầu hói, khuôn mặt đỏ và phị, và chắc ông ta phải trạc tuổi ngũ tuần, ông ta ăn mặc khá luộm thuộm, không có vẻ gì là một nhân viên ngành cảnh sát, thậm chí là một công chức cũng không; nói cách khác, ông ta không có dáng là “nhà chức trách”. Trái lại ông ta có vẻ là “con buôn” và hiền lành. Ông ta có một cái nhìn trung thực, vui tươi và chắc là vô cùng nhân ái và ngoan đoạn.

- Ông thẩm phán thứ lỗi cho tôi - Viên cảnh sát trưởng nói tiếp - Nếu mặc dù không quên sự kính trọng mà tôi phải có đối với vị quan tòa, tôi xem ông như con của tôi. Tôi không có vợ. Tôi sống độc thân. Nhưng nếu tôi có con, chúng sẽ lớn tuổi hơn ông. Lẽ dĩ nhiên, ông là cấp chỉ huy của tôi. Cấp trên của tôi... Tuy nhiên, chiều nay, khi trở về nhà sau buổi lễ, tôi tự nhủ rằng mọi người đã đi hết rồi, chắc ông buồn chán vì thui thủi một mình. Tôi đã nghĩ đến ông như nghĩ đến một người con trai. Tôi muốn mời ông về nhà tôi. Rồi tôi đã mặc áo choàng và đi đến đây. Ông không có gia đình, bạn bè ở đây. Ông không quen ai trong thành phố này. Chắc ông phải cảm thấy vô cùng cô đơn trong ngôi nhà to lớn này.

Cảnh sát trưởng Filaret quan sát các bức tường, bàn ghế trong phòng. Một lần nữa ông ta ngắm nhìn ảnh tiểu thư Elena.

- Ông thẩm phán sắp cưới vợ phải không? Tốt lắm. Có vợ rồi, ông sẽ cảm thấy rất thoải mái ở đây.

- Vị hôn thê của tôi không thích nghề của tôi - Thẩm phán Damian nói - Nàng những muốn tôi trở thành một luật sư lỗi lạc. Nàng nói rằng nàng hổ thẹn muốn chết khi nghĩ rằng nàng sẽ là vợ một người đàn ông mà nghề nghiệp là đẩy đồng bào của mình vào những nhà giam kín dưới đất và vào những nhà tù khổ sai. Nàng xấu hổ với ý nghĩ có một người chồng kềm kẹp tra tấn anh em đồng loại, đưa họ đến giáo đài, đến trước đội hành hình để bị thắt cổ, chặt đầu, bắn chết...

- Vậy thì Agapia là một nơi lý tưởng! - Filaret hớn hở nói.

Ông ta nói thêm:

- Ông hãy viết thư cho vị hôn thê của ông rằng vị quan tòa ở Agapia, dù có sống trăm năm, cũng sẽ không bao giờ có dịp bỏ tù một người nào. Ông sẽ không có cơ hội bỏ tù ai, ngay cả trong trường hợp ông muốn ở lại đây suốt đời. Ngay cả việc còng tay một người, ông cũng không có dịp phải làm. Agapia là một thành phố vô cùng lành mạnh, một thành phố trong sạch. Toàn quận miền núi Petrodava là một vùng đất lành mạnh. Đây là một quận không có danh bản tư pháp lý lịch. Theo sự ghi nhớ của con người, và chắc chắn là từ khi tạo thiên lập địa, không có một ai, tại vùng đất này của chúng tôi phạm tội giết người, hiếp dâm, một trọng tội. Tôi là cảnh sát trưởng thành phố Agapia đã ba mươi năm nay. Tôi cũng thế, tôi không muốn là nhân viên ngành cảnh sát. Lúc tôi tám tuổi, cha mẹ tôi gởi tôi vào tu viện ở Neamtz. Đáng lẽ tôi trở thành tu sĩ. Chúng tôi, người ở đây, chúng tôi rất ham muốn làm tu sĩ. Tôi đã học đọc, học viết và tôi hoàn tất việc học hành tại chủng viện. Khi tôi rời tu viện để thi hành nghĩa vụ quân sự, người ta đưa tôi vào ngành hiến binh. Ở đó, tôi đã theo học những khóa về cảnh sát. Tôi là người có trình độ học vấn cao nhất trong lớp tân binh. Thế là tôi đã hoàn tất thời gian thi hành nghĩa vụ quân sự với cấp bậc thiếu úy cảnh sát. Và người ta đã bổ nhiệm tôi công tác ở Agapia thay vì cho tôi trở về tu viện. Người ta đã đoán chắc với tôi rằng, với tư cách là cảnh sát trưởng Agapia, công việc của tôi cũng chẳng khác công việc của các cha xứ. Ít nhất là về bề ngoài. Thật sự, những gì tôi đã làm trong ba mươi năm nay với tư cách là cảnh sát trưởng Agapia thì cũng chẳng khác nào với hoạt động của thầy giáo, của ông Thị trưởng, của cha xứ. Tất cả hoạt động của tôi trong phạm trù cảnh sát chỉ giới hạn trong việc khiển trách các bà nội trợ khi họ xả rác bừa bãi ra ngoài đường, khi họ chậm quét tuyết phủ trước nhà, khi họ quên lau chùi lề đường trước các cửa hiệu. Tôi phạt những kẻ ca hát ban đêm ngoài đường phố, những kẻ la hét quá to tiếng, hay những kẻ láng giềng gây lộn nhau. Lẽ dĩ nhiên là những vụ ăn cắp vặt; nhưng không phải là trộm cắp thật sự, nói đúng hơn là những trò tinh nghịch ranh quái... Cũng có những vụ săn bắn và đánh cắp cá trái phép. Nhưng điều đó là thuộc tính chất cố hữu của người miền núi. Người ta không coi đó là điều hệ trọng. Thật sự thì cách đây hơn một năm, có một án mạng, nhưng không phải là một vụ cố sát. Đó là một tai họa, một tai nạn. Có thể ông đã nghe nói đến vụ ấy... Agapia là một chốn trong sạch. Một thành phố lý tưởng đối với một nhân viên cảnh sát và đối với một quan tòa. Đây là một thành phố không có việc tư pháp. Nếu ông muốn săn bắn, câu cá hay nghiên cứu học hành, thì ông sẽ thấy đây là thiên đường. Không khí ở đây khô ráo và trong lành, tinh khiết như kim cương, tốt lành đến mức người ta có cảm tưởng bổ dưỡng khi hít thở nó vào phổi. Không khí ấy tăng cường sức khỏe. Bắp thịt trở thành rắn chắc như thép.

- Và mùa đông thì sao? Mùa đông ở vùng này kéo dài không dưới năm tháng phải không? - Thẩm phán Damian hỏi.

- Ôi! Mùa đông, thưa ông thẩm phán!... Khi người ta đã quá quen thuộc với mùa đông, ở đây, trên vùng cao này, trong rừng, khi người ta đã biết màu trắng của mùa đông ở đây, màu trắng tinh khiết ấy, thì người ta yêu mến nó. Tất cả vạn vật, tất cả nhà cửa, cây cối, đất đai, đường sá, sông ngòi, không còn là những vật tầm thường, mà trở thành ngọc, pha lê, kim cương... khi người ta biết mùa đông ở đây, người ta thích nó hơn tất cả các mùa khác. Vì trên thế gian này không có gì sánh kịp màu trắng lộng lẫy của mùa đông trong vùng núi cao. Người ta thật sự đang ở trong vương quốc của các đấng thiên thần.

- Vậy thì vì sao các ông đã xin thiết lập ở Agapia một tòa án hòa giải và bổ nhiệm đến đây một thẩm phán nếu các ông không có các vụ việc tư pháp, nếu không bao giờ có đại hình hoặc tiểu hình?

- Đơn giản thôi, thưa ông - Cảnh sát trưởng Filaret đáp - Khi người ta bãi bỏ quận Agapia, người ta đã bàn cãi nhiều về việc sử dụng trụ sở quận. Đây là ngôi nhà đẹp nhất của thành phố. Dùng nó làm trụ sở Tòa Thị chính hay sở cảnh sát thì người ta thấy tiếc. Vả lại, sở cảnh sát, Tòa Thị chính và tất cả các cơ quan khác đã có trụ sở rồi. Người ta quyết định đặt ở Agapia một giới chức có danh vọng. Người ta bèn xin thiết lập một tòa án hòa giải. Chúng tôi bằng lòng. Chúng tôi có một quan tòa và một pháp đình. Ở Agapia tất cả mọi sự đều được thiết lập như thể thức quận hành chánh và tòa án hòa giải. Cách đây độ một thế kỷ, các vị tổng trấn, các vị chính trị gia của chúng tôi thấy tất cả các nước phương Tây đều có đường xe lửa. Người ta bèn quyết định cũng xây dựng đường sắt tại vùng đất của chúng tôi. Để theo mốt, theo phong trào. Các nước nhỏ phải bắt chước các nước lớn. Để có danh tiếng. Vậy là người ta mời các kỹ sư nước ngoài. Những kỹ sư Pháp. Để bắt đầu, người ta đặt cho họ làm một đường sắt xuyên toàn quốc từ biên giới này đến biên giới kia, từ Nam chí Bắc, như một đường kính. Vậy là người ta đã có con đường sắt ấy. Nó xuyên toàn quốc và chạy qua thủ đô. Nó chạy qua Agapia. Vì xe lửa thỉnh thoảng phải ngừng lại, và vì trên một quãng đường dài không có thành thị cũng như làng mạc, người ta quyết định cho xe lửa ngừng ở Agapia. Và người ta xây ở đó một nhà ga. Rồi một khách sạn. Rồi người ta gọi đến một xà ích. Vì ở đâu có nhà ga thì phải có xe ngựa và khách sạn. Sau đó, người ta đặt một đồn cảnh sát. Và một trạm thuế. Và một Tòa Thị chính. Và lần hồi, người ta xây dựng cả một thành phố. Vì có nhà ga, chúng tôi có hai chuyến xe lửa chạy qua lúc nửa đêm và hai chuyến lúc giữa trưa. Đó là những chuyến xe chạy từ Bắc tới Nam và những chuyến từ Nam tới Bắc. Các chuyến ấy gặp nhau tại ga Agapia, lúc giữa trưa và lúc giữa đêm.

Trước khi là một ga xe lửa, Agapia chỉ có độc nhất một con đường mòn, ngày nay đã trở thành con đường chính và có tên gọi là con đường Tình Yêu [1]. Đó là con đường duy nhất của thành phố chúng tôi. Trước kia nó chỉ là một con đường mòn mà theo đó các ẩn sĩ tức các người tu một mình ở nơi núi non, các nữ tu sĩ và các Agapètes từ đồng bằng leo lên các đỉnh núi. Trên cao ấy, trong rừng, trên các mỏm đá và trong các đường ngóc ngách hay đèo ải bí mật có những lều của những người ẩn tu, những tịnh viện và những nơi để các bà muốn xa lánh chốn thị thành đến đây để ẩn mình và cầu nguyện. Khi leo lên núi hoặc ở trên núi xuống, họ đi theo con đường mòn này mà người đặt cho cái tên là “Đường Tình Yêu”. Đã lâu con đường vẫn giữ cái tên ấy mặc dù các Agapètes không còn dùng con đường này nữa. Để lên núi hoặc xuống, họ theo một con đường vắng vẻ hơn, vì theo họ, con đường cũ có quá nhiều người qua lại. Cách đây độ ba mươi năm, hội đồng thành phố quyết định đặt tên đường, bảng số nhà như các thành phố khác. Chỉ có một con đường, “Đường Tình Yêu”. Người ta đã cố tìm một cái tên đẹp cho con đường. Nhất là chỉ cho một con đường... Người ta đã cố tìm một cái tên nghe cho kêu và thơ mộng. Người ta đã không tìm ra. Với tư cách là cảnh sát trưởng, tôi có tham dự cuộc thảo luận của hội đồng. Ông thẩm phán không biết chúng tôi đã khó khăn như thế nào để tìm một cái tên đẹp cho một con đường, khi chỉ có một con đường duy nhất trong toàn thành phố. Vì người ta phải đặt làm những bảng hiệu và những bảng số nhà, người ta đã quyết định duy trì cái tên cũ: “Con đường các Agapètes”. Sau đó người ta lại có một ý kiến tuyệt vời: duy trì tên cũ, nhưng dịch nghĩa nó ra. Thay vì “Con đường các Agapètes” thì gọi là “Con đường Tình Yêu”. Vì Agapètes có nghĩa là những nữ tu hiến dâng tình yêu. Lẽ dĩ nhiên, nguyên thủy đó là những nữ tu hiến dâng tình yêu cho Chúa... Thật là một ý kiến hết sức hay. Ngày nay mọi ngươi đều thán phục các bảng hiệu với cái tên đường ấy. Các người nước ngoài nói “Thơ mộng biết bao khi có một con đường tên là ‘Con đường Tình Yêu’!” Thấy thành công trong việc dịch nghĩa tên con đường, người ta đã muốn dịch luôn tên của thành phố. Agapia và gọi là Thành phố Tình yêu vì theo ngôn ngữ Hy Lạp Agapia nghĩa là tình yêu. Nhưng người ta đã không đồng ý được với nhau. Người ta thấy có vẻ tầm thường khi một thành phố lại mang tên là Thành phố Tình yêu. Có lẽ một ngày nào đó, con cái chúng tôi hoặc cháu chắt chúng tôi sẽ dịch nghĩa từ tiếng Hy Lạp sang tiếng của chúng tôi. Và lúc đó thành phố của chúng tôi sẽ có tên là “Thành phố Tình yêu”.

Cảnh sát trưởng Filaret say sưa nói về thành phố của mình. Ông sinh ra ở đây. Và tổ tiên ông cũng thế. Ông vô cùng hãnh diện nghĩ rằng trong thành phố của mình không bao giờ có tội đại hình cũng như tiểu hình. Khi viên cảnh sát trưởng giã từ vị thẩm phán thì đã tối mịt. Ở đây trời tối sớm hơn nơi khác. Và đêm dài hơn nơi khác. Tuyết rơi. Vì ở Agapia, tuyết rơi gần như không ngớt năm tháng mỗi năm. Hôm nay là thứ năm đầu tiên của tháng ba. Như vậy là còn hơn hai tháng nữa mới hết mùa tuyết rơi và mùa đông.

Trước khi đi ngủ, thẩm phán viết một bức thư rất tình tứ cho vị hôn thê. Ông giải thích với nàng rằng, mặc dù là quan tòa, ông sẽ chẳng bao giờ có dịp ghép đồng bào của mình vào vòng tù tội, hay tra tấn kìm kẹp họ; vì ở đây, ở Agapia, theo ký ức của con người, người ta chưa bao giờ thấy xảy ra một vụ án tiểu hình nào. Sau đó ông đi ngủ trong một cái giường lớn hình vuông.

Chú thích:

[1] Nguyên văn Chemin des Agapètes. Trong giáo hội nguyên thủy Agapètes là các nam giáo sĩ ở trong nhà thờ các nữ tu sĩ hay các nữ tu sĩ làm việc với các nam giáo sĩ. Các từ Agapètes, Agapia xuất xứ là Agapé tiếng Hy Lạp có nghĩa là Tình Yêu (N.D).