Quân là nghiên cứu sinh cùng viện với tôi. Chiều thứ 7 hắn chở Hạnh và Đức đến tham quan “ốp” Mông cổ. Dạo này nghe nói ở đây có bán nhiều áo giả da Tàu, là thứ hàng hóa đang là “mốt” thời đó ở Nga. Ra cổng chuẩn bị lên xe về thì một toán ba chú công an ập tới. Viên trung uý hách dịch:
- Giấy tờ?
Quân đưa hộ chiếu của mình cho hắn, còn Hạnh và Đức trả lời quên ở nhà.
- Thế thẻ sinh viên đâu? – Viên Trung uý tiếp tục hạch sách.
Quân đưa tiếp thẻ NCS cho hắn kiểm tra. Chẳng nói gì thêm, hắn cầm luôn giấy tờ của Quân và bảo cả ba lên xe hắn giải quyết. Trên xe, Hạnh và Đức rút ngay mỗi người 50 rúp đưa cho hắn (khoảng 5$) và được xuống xe ngay. Còn lại mình Quân, hắn hất hàm hỏi:
- Còn mày?
- Tôi có giấy tờ đầy đủ sao lại còn phải đưa tiền? – Quân cự lại.
- Ai đảm bảo giấy tờ của mày là thật? Mày chống lại người thi hành công vụ hả! Bọn kia 50 rúp, còn nếu vậy mày giờ phải 200 rúp…
- Tôi không có tiền. Tôi là NCS, tôi có giấy tờ đầy đủ. Tôi không phạm pháp gì, hôm nay là ngày nghỉ tôi có quyền đi chơi – Quân nóng mặt tiếp tục cự lại.
- Ê ông NCS. Thế thì mời ông về đồn để kiểm tra độ thật giả của giấy tờ. – Viên Trung uý giữ lại hộ chiếu còn trả lại thẻ NCS cho quân và nổ máy xe.
Quân đưa chìa khoá xe của mình cho Đức và theo các chiến sĩ bảo vệ pháp luật về đồn. Hắn được tống ngay vào trong lồng sắt phòng chờ giải quyết. Mùi rượu cộng với mùi thức ăn nôn oẹ gây lợm mửa. Trong phòng tạm giam còn có ba ông già người Nga say rượu ngoài đường bị bắt đưa vào. Một trong số họ còn quá say kêu la chửi bới ầm ĩ. Thật là hết chỗ nói. Quân đã bắt đầu thấy hối hận, biết thế này lúc nãy đưa tiền bọn nó cho xong.
Khoảng hơn một tiếng đồng hồ sau, viên trực ban đến giải phóng cho 2 vị say rượu có người nhà đến nộp phạt và bảo lãnh. Quân hỏi hắn:
- Còn tôi thì sao?
- Mày cứ chờ đấy. Còn phải kiểm tra xem hộ khẩu của mày thật hay giả. Mà mày biết rồi đấy, hôm nay là ngày nghỉ bên OVI (Công an quản lí hộ khẩu) có làm việc đâu.
Viên trực ban nói rồi đóng ngay cửa quay đi.
Đức đánh xe về và báo với tôi. Tôi biết việc này chỉ có thể giải quyết thông qua Viện, nơi tôi và Quân đang học, nhưng đang là ngày nghỉ. Tôi gọi điện cho ông giáo của tôi nhờ ông giúp đỡ. Rất nhiệt tình, ông hỏi tên đồn công an và khoảng 15 phút sau tôi gọi lại cho ông thì được biết ông đã gọi đến đồn can thiệp. Vậy là an tâm chờ đợi. Tuy nhiên khuya rồi cũng không thấy Quân về, tôi đinh ninh là hắn đã ghé vào chỗ bạn bè ngủ. Đến tối hôm sau vẫn không thấy Quân về, tôi bắt đầu lo lắng. Nhưng sáng mai là thứ hai rồi, phải cố chờ vậy.
Sáng hôm sau tôi đến viện từ rất sớm. Bà trưởng phòng NCS lập tức gọi điện đến đồn công an và Quân được thả ra. Hắn hỏi viên trực ban:
- Thế hộ chiếu tôi đâu?
- Hộ chiếu mày người ta làm mất rồi – viên trực ban trả lời - Đấy không phải phận sự của tao. Cần hỏi thì mày đến thủ trưởng của đồn mà hỏi.
Quân xin mãi mới gặp được viên phó đồn. Sau khi trình bày sự tình, gã đồn phó trả lời:
- Tôi cũng biết cậu đúng là NCS, tuy nhiên việc mất hộ chiếu là chuyện khác. Đó là sự không may mà thôi…
- Làm sao mà mất được - Quân tiếp lời – Chính ngài Trung uý cầm hộ chiếu của tôi đưa về đồn cơ mà? Ông có biết không, mất hộ chiếu làm lại rất khó khăn.
- Đấy là chuyện của ông, ngài NCS thân mến ạ. Tôi chỉ có thể cấp cho ông cái giấy chứng nhận rằng đúng là ông đã mất hộ chiếu nếu ông muốn.
Nói rồi đuổi Quân ra ngoài.
Quân trở về “ốp” và kể lại mọi chuyện. Hắn bảo sẽ làm đơn kiện. Tôi thì khuyên hắn nên đến đồn tìm thằng trung uý hôm trước mà thương lượng đưa tiền cho nó là nhanh nhất và ít chi phí nhất. Tôi cũng gặp tình thế gần tương tự. Chỉ có điều hôm đó là ngày thường và tôi chỉ phải ngồi cũi sắt trong đồn gần hai giờ đồng hồ để họ kiểm tra lại độ thật giả của giấy tờ. Thời gian hai tiếng đó là cái giá phải trả vì tôi đã không chịu đưa tiền cho nhà chức trách khi họ kiểm tra giấy tờ và đòi tiền. Quân không nghe tôi mà thực hiện theo cách của hắn. Sau hai tuần chạy đi chạy lại tốn bao tiền xăng và sức lực nhưng kết quả là Quân vẫn chỉ nhận được tờ giấy chứng nhận mất hộ chiếu có chữ ký của ngài đồn phó đáng kính kia mà thôi.
Cuối cùng thì Quân cũng phải tìm đến gặp viên Trung uý kia. Sau khi nhận 100$ hắn hứa sẽ cố gắng tìm và hẹn Quân đến gặp hắn sau 1 tuần nữa. Y hẹn Quân nhận được hộ chiếu của mình.
Công lý là như vậy đối với cảnh sát Nga thời sau khi Liên xô sụp đổ.
