TN: Một câu hỏi thật thừa nhưng cần thiết cho các bạn trẻ của Tuổi Ngọc: Anh Hoàng Ngọc Tuấn, tại sao anh chọn nghề văn ?
HNT: Văn Chương không phải là một nghề nghiệp hiểu theo nghĩa thông thường . “Văn” chọn tôi chứ tôi không chọn “Nó” được, khi ta làm một nghề gì đó, nghề nghiệp ấy đòi hỏi một thời khóa biểu, một giờ giấc, một số lương bổng nhất định, một số giờ nghỉ ngơi cuối tuần như thứ bảy, chủ nhật chẳng hạn . Tôi viết văn thì không như thế . Ngày nào cũng rong chơi như một ngày chủ nhật, và ngày nào cũng bận rộn làm việc như một ngày thứ hai . Đêm là ngày, ngày cũng là đêm . Đời của một kẻ sáng tác không có mùa hè hoàn toàn rảnh rang, mà là suốt năm tràn đầy mùa Xuân thôi thúc hứng khởi .
Nhưng nếu nói một cách đơn giản hơn, thì tôi theo đuổi chuyện văn chương vì đó là một sinh hoạt có ý nghĩa nhất trong đời sống, theo ý kiến riêng của tôi. Sau nữa, tôi không biết làm việc khác được ngoài sự viết .
TN: Khi đặt bút viết dòng văn chư ơng thứ nhất, anh có nghĩ mình sẽ trở thành nhà văn không ?
HNT: Tôi nghĩ là đang hình thành, và thời gian cùng độc giả sẽ xác định tôi có thành hình được hay không .
TN: Truyện đầu tay của anh viết vào năm nào ?
HNT: Khoảng 67 hay 68 gì đó . Sau hai năm học ở Đại-học và bắt đầu thấy rằng những chữ mình viết ra coi có vẻ thích thú hơn là những chữ trong cours .
TN: Anh đã viết truyện ngắn đầu tay “Buổi Chiều Hạ Lan” như thế nào ? Xin anh nói rõ tâm trạng của anh lúc ngồi trên bàn viết, băn khoăn về kỹ thuật, nghệ thuật .
HNT: Lúc đó tôi chẳng có công việc làm gì cả . Buổi sáng, đang đói và thèm cà phê mà không có tiền đi đâu được . Tôi ngồi lại một mình trong căn phòng của hội đoàn CPS (khu Khám Lớn cũ) … Hiện tại thì trống rỗng, nhạt nhẽo, kỷ niệm thì ngọt ngào, hào hứng … thế là tôi bắt đầu viết .
TN: Anh viết bao lâu thì xong “Buổi Chiều Hạ Lan” .
HNT: Trong một buổi sáng .
TN: Trước đó anh nghĩ bao lâu về “nó” ?
HNT: Đêm hôm trước . Đêm tối, ánh sáng, cô đơn, và viết, thế là có “Buổi Chiều Hạ Lan” .
TN: Như thế là anh viết từ ngót năm năm nay, có thể, đã hết bị gọi là “người viết mới” nhưng anh có khó chịu khi bị các ngự sử văn chương ở đây coi anh như một cây viết mới ?
HNT: Chưa thấy ai gọi tôi như thế . Tôi không có mặt trong hai số báo đặc biệt của tạp chí Văn về những cây bút trẻ . Những danh xưng đặt trước tên của tác giả như “cây bút mới”, “cây bút trẻ”, nhà văn thời danh” …v..v .. không có ý nghĩa nào đối với một nhà văn đích thực và những độc giả trưởng thành . Điều đáng kể là những cái đi sau tên tác giả, nghĩa là tác phẩm .
Mới, đổi mới luôn luôn là ước vọng của tôi . Cho đến nay, tôi luôn luôn phải xài bút mới vì trung bình mỗi tuần tôi đánh mất tối thiểu hai cây bút nguyên tử .
TN: Một truyện ngắn, theo anh, nên xây dựng ra sao ? Anh cũng cho biết những yếu tố cần thiết phải có cho một truyện ngắn .
HNT: Trong một cuộc phỏng vấn mới đây của Tuổi Ngọc, tôi thấy nhà văn Vũ Hạnh đã có những ý kiến khá đầy đủ về vấn đề này . Tuổi Ngọc cũng đã làm một loạt bài phỏng vấn nhiều tác giả về đề tài này rồi . Tôi không có ý kiến nào độc đáo thêm nữa .
Đối với riêng tôi, thì một truyện ngắn của tôi nên xây dựng theo một kiến trúc của tôi . Những yếu tố của tôi sẽ không cần thiết cho ai cả .
TN: Bây giờ anh viết còn khó khăn, còn dập đi xóa lại như “thuở ban đầu” ?
HNT: Luôn luôn khó khăn, luôn luôn dập đi xóa lại . Giờ hấp hối của tôi rồi cũng đẹp như “thuở ban đầu” .
TN: Anh có “học hỏi” thêm được điều gì mới lạ ở những người phê bình tác phẩm mới của anh ?
HNT: Họ thường kết luận là chờ đợi và tin tưởng ở những tác phẩm mới hơn của tôi . Tôi mong họ giữ mãi niềm tin đó, vì đó cũng là niềm tin mạnh mẽ của tôi . Bây giờ chỉ còn việc biến niềm tin thành hành động .
TN: Và những bức thư của độc giả - nhất là độc giả phái nữ - gửi về khích lệ và ngưỡng mộ anh ?
HNT: Tôi “học hỏi” ở những lá thư này nhiều hơn bất cứ một cuốn sách khảo luận văn học nào . Điều khích lệ nhất là họ cho tôi thấy cái khối độc giả “vô danh và thầm lặng” trở thành những con người sống động . Lời nói bao giờ cũng thú vị hơn im lặng . Tôi không muốn được ngưỡng mộ, tôi muốn được chia xẻ và thương mến .
TN: Tại sao anh bỏ dở dang truyện dài “Tuổi Trẻ Hư Không” đăng trên tạp chí Bách Khoa ?
HNT: Hồi đó tôi kẹt nhiều chuyện và mệt quá . Và đề tài cuốn tiểu thuyết đó có nhiều đòi hỏi quá khó khăn . Nhưng đến bây giờ thì tôi cũng đã hoàn tất truyện dài đó, với nhan đề mới là “Tuổi Trẻ Tuổi Trẻ”, sẽ xuất bản vào cuối năm 1972 .
TN: Anh thấy viết truyện ngắn thú vị hay truyện dài thú vị ?
HNT: Viết truyện ngắn thú hơn vì được sống liền với cảm hứng và tình cảm còn mới, còn nóng “sốt” của mình . Truyện dài đòi hỏi những kỹ thuật, sự làm việc của lý trí … và nhất là sự “trung thành” gắn bó lâu dài với tác phẩm . Như thế, không còn là nỗi thú vị ngắn ngủi mà là một cuộc chinh phục đầy say sưa và đầy cả gian lao .
TN: So sánh “Hình Như Là Tình Yêu” với “Chuyện Hai Người” là tác phẩm mới nhất của anh, anh có thấy mới ra không ?
HNT: Có lẽ bớt ngây thơ và hồn nhiên hơn . Điều đó hơi buồn nhưng làm sao tránh được mọi người đều phải lớn . Nhưng tôi cũng mong rằng nếu càng ngày tâm hồn tôi càng “già” hơn đôi chút thì chữ nghĩa cũng phải già thêm mới được .
TN: Anh đã đọc và mê những tác phẩm nào trước khi viết văn ?
HNT: Tôi đọc qua bản dịch, hầu hết những tác phẩm của các tác giả danh tiếng quốc tế . Ở Việt Nam, tôi mê đọc thơ hơn là văn xuôi . Tôi thích Saroyan, mến Salinger, phục Dostoievsky nhưng chẳng mê ai cả . Không những trước khi viết không thôi, mà bây giờ và về sau tôi vẫn đọc mãi mãi .
TN: Anh có bị ảnh hưởng ở họ ít nhiều không ?
HNT: Tôi không biết . Người đọc sẽ dễ thấy hơn tôi . Nhưng tôi sẽ rất sung sướng nếu được ảnh hưởng ít nhiều tinh hoa nhân loại . Sáng tác thì dĩ nhiên trong cô độc, nhưng con người sáng tác nào cũng phải sống với cuộc đời, nhận lấy những dấu vết của cuộc đời và thụ hưởng gia tài nghệ thuật chung của con người .
TN: Anh có viết văn ở quán cà phê không ?
HNT: Không, ở quán cà phê, tôi tán gẫu với bạn bè, nhìn ngắm đường phố . Và uống cà phê .
TN: Anh đã bằng lòng lắm về những tác phẩm đã xuất bản của anh chưa ?
HNT: Chưa tác phẩm nào tôi “bằng lòng lắm” cả . Tôi chẳng bao giờ hài lòng về tôi, có lẽ ngay cho đến tác phẩm cuối cùng .
TN: Câu hỏi chót của tôi: Có phải chỉ theo học ban C hay học Văn Khoa mới viết văn được ?
HNT: Ai nói thế ? Cô Ngọc Minh viết trên Tuổi Ngọc học ban B đó .
