Trong thời gian chăn súc vật tại Luberon, tôi đã trải qua nhiều tuần liên tiếp không một linh hồn, chỉ một bóng hình tôi trên cánh đồng xanh với chú chó Labri, và đàn súc vật. Thỉnh thoảng, có người sống biệt lập trong vùng Mont de L'ure đi ngang qua để kiếm vật dùng cần thiết, cũng có khi tôi gặp vài khuôn mặt đen nghịt của những người làm hầm mỏ tại vùng Piémont; nhưng tất cả có dáng dửng dưng, lặng lờ vì sống đời cô độc quen rồi, họ mất luôn cả bản tính thích chuyện trò, chẳng cần biết chuyện thời sự đang được bàn tán dưới đồng bằng, trong những làng mạc hay thành phố.

Thế nên, cứ mỗi mười lăm ngày, khi được nghe từ trên đường đi lên núi, tiếng chuông của chú lừa nông trại, chú lừa mang thực phẩm cho mỗi nửa tháng, rồi xuất hiện dần dần trên sường núi đầu cậu bé long tong của nông trại, hay bộ tóc hung đỏ của dì Norade, tôi rất đỗi vui mừng. Tôi bắt họ kể những tin tức mới từ vùng dưới núi, những buổi lễ rửa tội cho trẻ con, những đám cưới.

Nhưng điều tôi quan tâm nhất, vẫn là những cậu chuyện mới lạ xảy ra chung quanh cô con gái ông chủ, cô Stéphanette, cô gái đẹp nhất vùng. Làm bộ như chẳng mấy chú ý, tôi gặt hái tin tức về cô, nào là cô có đi dự nhiều tiệc không, có bao nhiêu chàng trai mới đeo đuổi cô... và nếu có ai hỏi tôi những điều như thế có ích lợi gì cho tôi, một tên chăn cừu nghèo trên núi, thì tôi trả lời rằng tôi đã 20 tuổi rồi, và cô Stéphanette theo tôi là người đẹp nhất đời mà tôi được biết.

Một sáng chủ nhật nọ, trong lúc đợi lương thực cho nửa tháng, tôi bỗng nhận thấy nó đến trễ hơn thường lệ. Lúc sáng tôi nhủ thầm : Chắc là tại lỗi của buổi lễ lớn tại nhà thờ", đến trưa, trời đổ giông lớn, thì tôi lại đoan chắc tại con lừa không chịu lên đường vì đường chắc xấu lắm. Cuối cùng, khoảng ba tiếng sau, trời đã quang tạnh, vùng núi lấp lánh nước dưới ánh mặt trời, tôi nghe giữa tiếng nhỏ tóc tách của các lá và tiếng suối chảy tràn, tiếng chuông reo của chú lừa, thật vui tươi, đầy nhiệt huyết tựa như tiếng chuông ngày lễ Phục Sinh.

Nhưng không phải cậu bé long tong của trại, hay bà già Norade dẫn chú lừa đi. Mà là... bạn thử đoán xem là ai? Cô tiểu thư của chúng ta, trời ạ, cô nàng bằng xương bằng thịt, ngồi ngay ngắn giữa những giỏ mây, má hồng hào vì khí núi và cơn mưa giông vừa quạ Thằng bé bị đau, dì Norade đi nghỉ mát tại nhà các con dì, người đẹp Stéphanette cho tôi biết như thế, khi cô leo xuống lừa, và cô đến trễ vì bị lạc đường.

Trông cách phục sức của cô nàng, áo đẹp của ngày Chủ Nhật, với khăn cột hoa, váy ren lộng lãy, hình như cô đến chậm vì còn mãi dừng chân đó đây, nhảy đầm tại buổi tiệc nào đó, chứ không có vẻ gì là bị lạc lung tung tại các bụi rậm ven đường. Ồ, thật là một tạo vật mỹ miều! Đôi mắt tôi không chán ngắm cô tạ Quả thật, tôi chảng bao giờ có dịp nhìn cô gần đến thế! Thỉnh thoảng vào mùa đông, khi đoàn súc vật bị lạc xuống đồng, và tôi vào trại để dùng cơm tối, cô đi ngang qua phòng ăn rất vội, hình như không bao giờ nói chuyện với những người làm công, dáng điệu lúc nào cũng hơi xa cách, với một tí kiêu kỳ. Và bây giờ, nàng hiện diện trước mặt tôi đây, cho riêng mình tôi thôi, có điên đầu không chứ?

Sau khi lấy thực phẩm trong cái làn mây ra, Stéphanette bắt đầu tò mò nhìn chung quanh cộ Nhẹ nhàng nâng chiếc váy đẹp lên, cô bước vào không gian của tôi, cô muốn xem chỗ tôi ngủ, cái khoản đệm rơm phủ da cừu, cái áo choàng tôi móc lên tường, cây thập giá, miếng đá lửa nhồi. Tất cả những vật đó làm cho cô thú vị.

- À, thì ra anh sống tại đây à, anh chăn cừu tội nghiệp của tôi ơi? Làm sao để anh khỏi phải buồn chán, một mình nơi đây? Anh làm gì? Anh nghĩ đến điều gì?..

Tôi rất muốn trả lời : Đến cô đó, cô chủ nhỏ à, mà thực sực tôi chẳng nói láo tí nào; nhưng lòng tôi rất đỗi xao xuyến, tôi không thể kiếm ra một câu trả lời nào cả. Hình như cô nàng cũng nhận thấy điều đó, và cô bé dễ ghét này lấy làm thích thú muốn tăng thêm sự bối rối của tôi với những câu hỏi tinh nghịch như :

- Thế cô bạn gái của anh thì sao, anh chăn cừu, cô có thỉnh thoảng lên thăm anh không?... Có lẽ cô sẽ cưỡi con dê bằng vàng, hay nhờ cô tiên Estérelle chỉ cần nhón chân một cái là tới núi thôi... ”

Chính cô mới giống nàng tiên Esterelle, với tiếng cười dòn vui tươi, đầu nghiêng nghiêng, và sự hấp tấp ra đi của cô cho tôi cảm giác buổi viếng thăm của cô như thể là nàng tiên xuất hiện vậy.

- Chào anh chăn cừu nhé!

- Chào cô chủ nhỏ.

Và rồi cô ra đi, đem theo những giỏ mây trống trơn.

Khi cô mất dạng trên lối mòn của lưng núi, tôi có cảm giác như những hòn cuội, lăn từ chân chú lừa, rớt từng cái một trên trái tim tôi. Tôi còn nghe mãi tiếng lăn của chúng thật lâu, thật lâu; và cho đến cuối ngày tôi vẫn còn mơ màng, không dám đụng đạy vì sợ chúng ra khỏi giấc mơ của tôi.

Khi chiều xuống, đáy thung lũng bắt đầu xanh thẫm và những con cừu lại xúm xít với nhau với những tiếng kêu be he, sửa soạn về lại chỗ ngủ, tôi nghe tiếng ai gọi mình từ lưng núi, rồi tôi thấy cô tiểu thư của chúng ta xuất hiện, hết dáng điệu vui tươi lúc trước, mà run lảy bảy vì lạnh, sợ, người thì ướt đẫm. Trên đường về, khi qua con suối bị ngập nước vì bão, cô bé nhất quyết lội qua, suýt nữa bị chìm. Khổ chưa, vào giờ này, không thể nào nghĩ đến chuyện về lại nông trại, chắc hẳn qua ngã đường băng núi, cô tiểu thư không thể nào tự kiếm được lối, còn tôi thì không thể bỏ đàn súc vật được.

Ý nghĩ phải ngủ qua đêm trên núi này làm cô băn khoăn không ít, sự lo lắng hiện thấy rõ. Còn tôi, chỉ biết cố hết sức trấn an cô :

- Vào tháng Bảy, đêm rất ngắn, cô chủ à.. chỉ có phải trải qua một chút bực mình nhỏ thôi mà!

Tôi vội vàng nhóm một ngọn lửa lớn, để hong chân và áo của cô, tất cả ướt sủng vì lội qua suối. Rồi tôi đem tới cho cô sữa và những khoanh phô mách nhỏ, nhưng cô bé đáng thương không nghĩ gì đến chuyện sưởi ấm, hay ăn uống gì cả; Phải nhìn thấy những hàng nước mắt dâng lên mắt cô, tôi cũng muốn khóc theo luôn.

Lúc này đêm đã gần xuống hoàn toàn. Chỉ còn lại trên đỉnh núi một chút hạt bụi nho nhỏ của ánh sáng, một làn khói mờ nhạt vào chân trời đang dần lặn. Tôi bảo cô tiểu thư vào nằm nghỉ ngơi trong căn nhà bé nhỏ của tôi. Trên đám rơm mới, tôi đã trải một bộ da mới, rồi tôi chúc cô ngủ ngon, và tôi ra ngồi ngoài canh cửa. Chúa chứng dám cho tôi, dù ngọn lửa tình yêu lên nóng cả người, nhưng không có một ý nghĩ xấu xa nào len vào tâm tôi cả, chỉ có một niềm kiêu hãnh lớn khi nghĩ đến trong góc nhà nhỏ của khu đồng xanh trên núi này, giữa đám cừu tò mò nhìn cô bé đang ngủ, cô con gái của ông chủ, nàng như một con bê quý giá và trắng nhất, yên tâm nằm nghí dưới sự canh gác của tôi. Chưa bao giờ tôi cảm thấy trời sâu thăm thẳm như vậy, và các vì sao sáng thế!

Bỗng nhiên cửa mở, và cô nàng xinh đẹp Stéphanette xuất hiện! Cô bé không ngủ được. Đàn cừu cựa quậy, xao động trên đống rơm, đôi khi lại cất tiếng kêu be he nho nhỏ trong giấc mơ của chúng. Cô bảo cô thích ra ngồi gần ngọn lửa hơn. Tôi vội khoác lên vai cô tấm khăn choàng cừu bằng lông của tôi, và chúng tôi ngồi bên cạnh nhau như thế, chẳng nói gì với nhau cả.

Nếu bạn đã có lúc trải qua một đêm ngoài trời, dưới một bầu trời đầy sao, thì bạn biết là vào giờ mà mọi người đang yên giấc, một thế giới kỳ lạ lại đang thức trong cô đơn và thinh lặng. Lúc ấy, tiếng suối nghe thật thanh thoát, những chiếc ao nhỏ cũng rực sáng hơn. Mọi linh hồn của núi tự do đến và đi; trong không khí nghe như có tiếng cựa quậy, những tiếng động bình thường không thể cảm nhận được, như thể ta có thể nghe được tiếng chuyển mình của các thân cây đang lớn lên chút đỉnh, đám cỏ mọc cao đôi chút. Ban ngày, là đời sống của sinh vật, nhưng ban đêm, là đời sống của thể vật. Khi chúng ta chưa quen, chúng ta có cảm giác sợ hãi... Thế nên, cô tiểu thư của chúng ta run lập cập và ngồi sát vào tôi mỗi khi có tiếng động vang lên. Rồi một lúc, có một tiếng kêu dài, buồn bã, phát ra từ mặt ao sáng nhấp nha nhấp nhố từ phía dưới, vọng lên tận chỗ chúng tôi ngồi.

Vừa lúc đó một ngôi sao xẹt băng ngang qua đầu chúng tôi, như thể tiếng thán mà chúng tôi vừa nghe được, đem theo cùng với nó một luồng ánh sáng vậy.

- Cái gì thế? - Stéphannette hỏi tôi, giọng nhỏ xuống.

- Cô chủ à, một linh hồn vừa vào thiên đàng.

Và tôi làm dấu thánh giá. Cô cũng làm dấu thánh giá, mặt vẫn mãi ngước nhìn lên bầu trời, đầy cảm nhận. Rồi cô nói :

- Có đúng không, anh chăn cừu, phải các anh là phù thủy, những người có lối sống khác chúng tôi?

- Không đúng đâu, cô ạ. Nhưng vì chúng tôi sống tại đây, gần các vì sao hơn, nên chúng tôi biết nhiều điều xảy ra hơn là các người sống dưới đồng bằng.

Mặt cô vẫn đăm đăm nhìn lên trời, đầu chống lên bàn tay, người choàng tấm chăn cừu, trông cô giống như một thiên thần chăn cừu.

- Nhiều sao ghê! Thật đẹp quá! Chưa bao giờ tôi lại thấy nhiều sao như thế! Anh chăn cừu à, anh có biết tên của chúng không?

- Biết chứ cô chủ.. Này, ngay trên đầu chúng ta, là giải Ngân Hà, con đường của thánh Jacques. Ông ta đi từ nước Pháp thẳng đến xứ Tây Ban Nhạ Chính Thánh Jacques de Galice đã vẻ đường cho người hùng Charlemange đi đánh trận với quân Sarrasins. Xa hơn nữa, cô thấy kìa chiếc xe ngựa chở linh hồn (sao Hùng) với bốn cái trục sáng chói. Ba ngôi sao đi đằng trước là ba con thú, và con đi cạnh con thứ ba là người cưỡi xe. Cô có thấy chung quanh chúng là một hàng loạt ngôi sao rơi rụng xuống không? Ấy là những linh hồn mà Thượng Đế không muốn chúng đến cạnh Ngài.. Xa xa hơn nữa, là ngôi sao của Ba Vì Vuạ Đó là ngôi sao chúng tôi dùng làm đồng hồ, những người như chúng tôi đó. Chỉ cần nhìn chúng, là tôi biết bây giiờ đã quá nửa đêm rồi. Đàng xa nữa, phía ngôi sao đêm, là sao Jean de Milan, ngọn đuốc của các vì tinh tú. Theo chuyện trong giới chăn cừu chúng là như thế này : Hình như một đêm nọ, anh chàng Jean de Milan, cùng ba vị vua và ngôi sao Văn Học, được mời đến dự đám cưới của người bạn của các vì sao này. Sao Văn Học, gấp gáp đi trước, vì thế vì sao này nằm ở vị trí cao nhất. Nhìn trên xa kìa, tận trên bầu trời cao đó. Ba ông vua nằm phía dưới, đang theo đuôi chàng Văn Học, còn cậu lười biếng Jean de Milan, vì ngủ dạy trễ, đã nằm tận cuối cùng, và cậu tức giận, bèn ném cây gậy lên. Vì thế vì sao "Ba Vua" còn được gọi là "Cây Gậy của chàng Jean de Milan"... Nhưng mà cô chủ à, ngôi sao đẹp nhất của các vì sao, là sao của chúng tôi, “Vì sao của các chú chăn cừu“, ngôi sao mọc lên để soi đường, lúc tờ mờ bình minh, khi chúng tôi lùa đàn cừu ra đồng, và khi hoàng hôn xuống chúng tôi đem cừu về. Chúng tôi gọi nói là la Maguelonne, nàng Maguelonne chạy theo chàng Thổ Tinh, và cứ bảy năm lại làm đám cưới với chàng một lần.

- Thôi đi anh chăn cừu, các vì sao mà cũng làm đám cưới à?

- Đúng thế đây, cô chủ à!

Đúng lúc tôi đang tìm cách giải thích cho cô thế nào là đám cưới của các vì sao thì tôi cảm thấy một vât gì vừa mát lại vừa êm đềm, đè nhẹ nhàng lên vai tôi. Đó là đầu cô chủ, mệt mỏi quá nên thiếp đi lên vai tôi, cùng tiếng xột xoạt dễ thương của giây vải, ren, và mái tóc quăn của cộ Cô tựa người như thế, chẳng chút cựa quậy, cho đến khi tro trên bầu trời nhẹ biến, xóa dần với ánh sáng mặt trời. Tôi, nhìn cô ngủ, hơi xao động đôi chút, nhưng như được các vì thánh che chở trong buổi tối trong lành này, với toàn ý nghĩ đẹp đẽ. Chúng quanh chúng tôi, các vì sao tiếp tục hành trình lặng lẽ, ngoan ngoãn như một đàn cừu khổng lồ; và bỗng nhiên tôi cảm thấy như có một vì sao trong số đó, một vì sao xinh đẹp nhất, chói lọi nhất, đã lạc đường, sa xuống vai tôi mà ngủ yên lành"

Hết