Có người đứng trước biển mà nhớ thương biển khôn nguôi. Ấy là vì vẫn buổi chiều nhạt nắng này, vẫn mênh mông thẳm xanh kia, vẫn gió, vẫn sóng... mà thiếu một người.
Một người ngỡ đã đi xa từ lâu lắm, giờ mới biết chỉ vừa đi đấy thôi. Một tình yêu ngỡ đã ngủ yên từ lâu lắm, giờ mới biết bao năm, bao tháng qua tình yêu ấy vẫn như một đốm lửa lấp lánh sáng không bao giờ tắt.
Ấy là vì câu chuyện Nhiên kể cho má chiều nay. Câu chuyện bắt đầu từ buổi chiều Nhiên gặp ba lần đầu tiên; khi Nhiên mới chỉ là một cô bé mười tuổi vừa theo má từ Nha Trang về sống trong ngôi nhà cũ của ngoại ở thị trấn Ninh Hòa.
Buổi chiều ấy cũng giống như buổi chiều này, nắng rất nhạt. Nhiên bưng một rổ đậu phộng luộc to ra bán ở biển Dốc Lết. Cô bé đang ghé mắt coi một đám thanh niên chơi bài thì nghe tiếng gọi:
- Nhiên ơi, Nhiên.
Nhiên quay lại, thấy hai người đàn ông. Một người thì quen quá là quen, đó là bác Sáu, bạn thân của má. Nhà bác trong Ninh Đa. Hôm má con Nhiên mới về, bác Sáu và mấy anh con trai bác ra phụ lợp lại mái nhà, sửa sang lại hàng rào và làm cỏ trong vườn.
Bác Sáu đỡ rổ đậu trên tay Nhiên, vừa đi ngược lại quán nước gần đó vừa nói:
- Bác tìm con nãy giờ.
Nhiên lũn cũn chạy theo hỏi: - Có gì vậy bác?
Bác Sáu đặt rổ đậu lên bàn nước, ấn Nhiên ngồi xuống một cái ghế, chỉ người đàn ông bên cạnh:
- Nhiên, đây là ba của con - rồi bác nói tiếp luôn như thể cái điều bác vừa thông báo chẳng có gì lạ - Giờ bác mắc công chuyện, con ngồi đây nói chuyện với ba con nghen.
Nhiên ngồi lặng thinh, nghĩ sao mà kỳ. Nhiên là đứa trẻ lớn lên trên gánh rau của má. Hồi đó, má bị Ông ngoại ép gả cho ba, về làm dâu nhà nội chưa được bao lâu thì ba đi nhậu bị trúng gió chết. Má sợ Ông bà nội bắt mất Nhiên nên bỏ trốn, cũng không dám về với ngoại. Má ở lại Nha Trang mướn nhà, bán rau muống nuôi Nhiên. Mãi mới đây khi ông ngoại mất má mới đưa Nhiên về.
Đó là Nhiên nghe má kể vậy, trước giờ Nhiên cũng tin vậy. Tự dưng ở đâu lại có một người bảo là ba, hiển hiện trước mắt Nhiên, cao lớn và... còn sống.
Người ấy ngồi xuống cái ghế đối diện Nhiên, cố kềm nỗi xúc động trong giọng nói:
- Ba tìm má con con từ lâu.
Nhiên cũng cố nhè nhẹ thở ra:
- Ba con chết rồi.
Người đàn ông nhìn Nhiên dịu dàng:
- Ba biết là má nói vậy, vì má giận ba.
Nhiên lại ngồi lặng thinh, lòng đầy nghi ngờ, má có bao giờ nhắc tới ba đâu. Mãi nó mới lại thốt ra một câu bướng bỉnh:
- Sao má lại phải giận ba?
- Ba nghèo, ba không lo được cho má con con, lúc ba trở lại thì má đã đi rồi.
Nhiên nhìn chăm chăm người đàn ông như tìm kiếm xem có gì thân quen trên gương mặt đó không. Người đối diện nó có một đôi mắt buồn thăm thẳm, đôi mắt đó đang nhìn nó, chờ đợi. Nhiên lắc đầu:
- Dù sao thì ba con cũng chết rồi.
Nhiên cảm thấy đôi mắt buồn thẳm kia đang ngấn nước, hay vì nắng chiều ngược sáng nên Nhiên nhìn không rõ. Thường thường coi phim mà gặp mấy cảnh như vầy nó lại hay mủi lòng, sống mũi lại cay cay, mắt lại lòe nhòe.
Người đàn ông tháo ra từ dưới cổ áo một sợi dây chuyền đưa Nhiên hỏi:
- Con đã bao giờ thấy cái này chưa?
Sợi dây bằng len đã cũ, cái mặt bằng bạc có hai chữ T lồng vào nhau. Má Nhiên cũng có một sợi y chang.
Đứa trẻ mười tuổi chưa bao giờ được ở trong vòng tay cha, chồm qua bàn ôm cổ người đàn ông. Ba nhấc bổng Nhiên lên siết chặt. Nhiên thấy mình có nhiều cảm giác lẫn lộn, không biết đang tủi thân hay đang hạnh phúc, có chút gì giận giỗi nhưng lại ấm áp và vui sướng.
Nhiên cố không khóc nhưng giọng nó vẫn nghèn nghẹn:
- Ba, con giận ba lắm.
- Ba biết, ba xin lỗi con.
Suốt chiều, Nhiên ngồi trong lòng ba. Hai ba con vừa nói chuyện vừa ăn đậu phộng luộc. Trước mặt là biển mênh mông, giống như hạnh phúc đang ngập ứ trong lòng mà cả đời Nhiên không thể quên.
Cuối ngày, ba chở Nhiên về thị trấn, ba dừng xe gần nhà đưa Nhiên một ít tiền dặn:
- Con về đưa cho má.
Nhiên lắc :
- Con lấy bằng tiền bán đậu phộng thôi, còn con về hỏi má.
Ba nắm nhẹ vai Nhiên:
- Con đừng nói với má con gặp ba.
- Sao vậy ba?
Niềm hân hoan mong được chạy về khoe má của Nhiên đột ngột bị chặn lại.
- Má giận ba lắm, nếu má biết má sẽ không cho ba gặp con.
Nhiên gật gật, thấy ba có lý. Nhiên cũng hơi giận má vì bấy lâu cứ bảo là ba chết rồi. Nếu nói là ba còn sống mà sống ở đâu đó má không biết thì Nhiên cũng đã được an ủi là mình có ba, được hi vọng là sẽ gặp ba. Vì vậy Nhiên cũng quyết lòng giữ bí mật này cho hai ba con thôi.
Lần thứ hai gặp Nhiên, ba nói Nhiên thôi đừng đi bán đậu phộng luộc nữa, ba vuốt tóc Nhiên xót xa:
- Con bé bỏng thế này.
Nhiên cười:
- Ba nói y như má, má nói để má lo nhưng dạo này má đau hoài, không đi lại được nhiều, má ngồi ngoài ngã ba bán thuốc lá là đã đau hết mình mẩy rồi, còn phải đóng tiền trường cho con.
Ba nhìn ra biển mà mắt ba xa xăm như hướng về cái gì đó ở ngoài biển nữa.
Nhiên lắc lắc tay ba an ủi:
- Không sao đâu ba, con khỏe lắm mà.
Ba cười, lùa tay gỡ tóc rối của Nhiên:
- Được rồi, cứ để ba tính.
Chẳng biết ba tính sao mà tuần sau bác Sáu qua nói chuyện với má. Rồi má nói với Nhiên: "Bác Sáu muốn mướn mặt bằng nhà mình mở quán nước, nhờ má phụ trông coi luôn. Má tính tiền công và tiền mướn nhà cũng đủ cho má con mình sống mà con khỏi phải đi bán nữa".
Quán ở ngay thị trấn nên dần dần đông khách. Nhiên một buổi đi học một buổi ở nhà phụ má bưng bê, rửa ly tách.
Ba ở Nha Trang, mỗi khi ra thăm Nhiên lại nhờ con bác Sáu chạy qua nhắn. Hai ba con lại ra biển, ba nói: "Hồi ba quen má, ba má hay ngồi chỗ này nè. Hồi đó nghèo quá ba chẳng mua được gì cho má, dành dụm mãi mới đánh được hai cái mặt dây chuyền giống nhau, ba một cái, má một cái; mà sao con gái ba càng lớn càng giống má vầy không biết".
Nhiên cười trong gió:
"Vậy hồi đó má đẹp như con hả".
Thời gian sau, bác Sáu sang lại quán cho má, má mướn thêm người làm. Nhiên lên cấp III nên chỉ tập trung vào việc học. Khi lớn và biết nghĩ Nhiên nói với ba hãy gặp má đi, lâu như vậy chắc má không còn giận đâu. Ba bảo thôi, ba nhìn xa xa thấy má con khỏe là ba vui rồi. Lòng má đã yên bình, không nên khuấy động lên làm gì.
Ba nói vậy là Nhiên biết ba thương má lắm, hiểu má lắm. Nhiên biết ngày trước má hay buồn, hay nhìn cái mặt dây chuyền mà khóc. Bây giờ thì lòng má đã như mặt hồ lặng gió. Nhiên vòng tay ôm cổ ba: "Ba ơi, con thương ba quá chừng".
Đó cũng là buổi chiều khác những buổi chiều ba con Nhiên gặp nhau. Trời xám và nặng sũng, chỉ còn một vạt nắng cuối ngày hắt sáng lên đám mây xa phía chân trời. Biển ầm ào sóng.
Ba nhìn Nhiên cũng lạ, thương yêu và thẳm sâu:
- Tới đây ba mắc công chuyện phải vô Sài Gòn, chắc cũng lâu. Con sắp thi đại học mà không biết ba có về kịp không. Nếu ba chưa kịp về, con vô Nha Trang thi thì ghé thăm nội.
Lời hứa thăm nội hôm qua Nhiên mới thực hiện được. Vì bữa Nhiên thi, má đưa đi nên Nhiên không tiện ghé. Mới rồi Nhiên nhận được giấy báo đậu đại học, lòng náo nức vui mừng muốn báo cho ba và nội hay. Nhiên xin phép má vô Nha Trang chơi một ngày. Mở cổng cho Nhiên là một bà cụ có lẽ đã gần tám mươi.
Nhiên vòng tay thưa:
- Con chào nội.
Nhiên nghe giọng nội run run:
- Nhiên phải không, vô đây con.
Nhiên theo nội ngang nửa sân đã dừng lại. Bởi vì từ đó nhìn vào trong nhà Nhiên thấy bàn thờ của ba, khăn điếu còn mới, nhang đèn còn sáng.
Nội đi vô đến nhà không thấy Nhiên đâu lại trở ra.
- Ba con bị xơ gan, mới biết bệnh mấy tháng đã đi rồi, hôm ba con đau nặng nội nói nhắn con nhưng ba con không cho, sợ con buồn mà thi không được.
Chuyện đó chiều nay Nhiên kể má nghe, Nhiên nói thêm: "Mai mốt đi học con vô ở với nội, nội có một mình". Má không nói gì, lẳng lặng bỏ đi.
Cuối ngày Nhiên hốt hoảng đi tìm má, qua bác Sáu rồi ra biển. Nhiên thấy má ngồi trên cát, tay cầm sợi dây chuyền. Giữa mênh mông chiều Nhiên thấy má sao mà nhỏ bé.
Người đàn bà ngồi đó, chốn cũ cảnh cũ... khắc khoải nghĩ về một người. Một người đã cho đứa con gái bé nhỏ của mình tình yêu thương của một người cha, cho con lớn lên yên bình và hạnh phúc, đầy đủ và kiêu hãnh. Người đó kỳ thực không phải là ba của Nhiên, mà chỉ là người thương của má. Hồi đó má còn quá trẻ và vì sợ Ông ngoại má đã phụ lòng người thương.
Bởi vậy nên chiều nay có người đứng trước biển mà thương nhớ biển khôn nguôi.
