Thư Viện 4 Phương

Chương I

ào khoảng thời gian giữa bảy giờ ba mươi và tám giờ ba mươi tất cả các buổi sáng, trừ chủ nhật, Johnnie Butt đi xe đạp vòng quanh làng Chipping Cleghorn. Huýt sáo to tướng giữa hai hàm răng, anh ta chống một chân xuống đất, trước cửa mỗi ngôi nhà, để tuồn vào thùng thư những tờ báo hàng ngày đã được đặt trước ở bưu điện trên phố High Street. Vậy là anh ta thả tờ Times và tờ Daily Worker vào nhà bà Swettenham, nhà cô Hinchliffe và cô Murgatroyd tờ Daily Telegraph và tờ News Chronicle, vào nhà cô Blacklock tờ Telegraph, tờ Times và tờ Daily Mail.

Ở tất cả các nhà, hay gần như tất cả các nhà ở Chipping Cleghorn, anh ta để vào một tờ North Benham và Chipping Cleghorn Gazette, mà mọi người dân địa phương quen gọi đơn giản là Gazette, vào tất cả các ngày thứ sáu.

Vì vậy, buổi sáng thứ Sáu, sau khi lướt mắt trên những tít lớn của tờ báo hàng ngày, phần lớn dân cư ở Chipping Cleghorn vội vã mở tờ Gazette ra để chăm chú đọc những tin tức của địa phương. Sau khi đọc qua mục “Trao đổi thư từ”, chín trên mười độc giả tấn công ngay vào mục “những thông báo cá nhân”, nơi đăng những vật để bán hoặc cho thuê, những nhu cầu vô vọng tìm người hầu, rất nhiều thông báo về chó, mèo, vật dụng làm vườn và tất cả các vụ việc thuộc loại rất thú vị đối với những người tạo nên cái cộng đồng nhỏ bé ở Chipping Cleghorn.

2

Cái ngày thứ sáu 29 tháng mười cũng không khác những thứ sáu khác.

Bà Swettenham vén những lọn tóc màu tro xinh xắn rủ trên trán, mở tờ báo Times ra, liếc rnột cái nhìn thò ơ trên trang báo cầm ở tay trái, đọc qua cột viết về dân sự rồi sau khi hoàn thành nhiệm vụ, đặt tờ Times sang một bên, bà vội vã cầm lấy tờ Chipping Cleghorn Gazette.

Khi con trai bà, Edmund, đi vào phòng sau đó một lát, bà đang chăm chú đọc mục “những thông báo cá nhân”.

- Chào con thân yêu - Bà nói - Nhà Smedley bán con chó Daimler của họ... nó sinh năm 1935... Đã già rồi!

Edmund ậm ừ trả lời, rồi rót một tách cà phê, đặt hai khoanh cá trích vào đĩa, ngồi vào bàn và mở tờ Daily Worker ra để đọc mục “xây dựng”.

Bà Swettenham đọc to :

- Chó ngao, con chó đẹp... Mẹ cũng chẳng hiểu tại sao mọi người lại thích nuôi chó to đến thế, nhất là lúc này... Selina Laurence lại đăng thông báo tìm một cô đầu bếp. Mẹ có thể nói rằng, thời buổi này, đăng thông báo chỉ phí thời gian. Cô ấy cũng không đăng địa chỉ, mà chỉ có số hòm thư lưu thôi. Chó berger Đức. Mẹ chẳng bao giờ thích chó berger cả, không phải vì chúng là giống Đức, chúng ta chẳng còn câu nệ nữa, mà chỉ đơn giản bởi vì mẹ không thích chúng. Bà cần gì, bà Finch?

Cánh cửa mở để cho nửa người và cái đầu phụ nữ dễ sợ thò vào với một cái mũ nồi nhung.

- Chào bà! Tôi có thể dọn bàn được chưa?

- Chưa được! Chúng tôi chưa ăn xong.

Bà Finch liếc nhìn Edmund với tờ báo trong tay, hít hà rồi lui ra.

- Con chỉ mới bắt đầu! - Edmund phản đối.

- Mẹ mong con đừng đọc những tờ báo khủng khiếp ấy nữa! Bà Finch chẳng thích điều đó một tí nào!

- Con không hiểu tại sao những ý kiến chính trị của con lại liên quan đến bà Finch!

- Nếu con là công nhân đã đành! Nhưng con có làm việc đâu!

Edmund bực bội phản đối.

- Hoàn toàn không đúng. Con viết một quyển sách.!

- Mẹ nói về một công việc thật sự cơ... Còn về bà Finch, chúng ta không thể chế nhạo điều bà ấy suy nghĩ! Nếu bà ấy bị ốm hoặc không đến nữa thì ai thay bà ấy phục vụ chúng ta?

Edmund cười gằn :

- Đăng thông báo trên tờ Gazette!

- Mẹ vừa nói với con là chẳng có ích gì đâu!

Bà Swettenham lại đọc tiếp :

- Bán rẻ một máy xén cỏ... Mẹ tự hỏi thật không... Trời ơi! Giá gì thế này! Một con chó cocker... Con còn nhớ con Sussie của chúng ta không, Edmund? Con chó ấy thật khôn như người. Tất cả những điều người ta nói với nó, nó hiểu hết. Em thân yêu, đây chỉ là một sự hiểu lầm khủng khiếp. Anh yêu em. Hẹn thứ sáu, như thường lệ. J... Một cuộc cãi nhau giữa cặp tình nhân, rõ là thế... Nếu không phải là bọn lừa đảo thông tin cho nhau theo ngôn ngữ đã hẹn trước... Lại chó becgiê Đức nữa! Mẹ bắt đầu tin rằng mọi người phát điên về chó becgiê rồi! Còn nhiều giống chó khác cơ mà! Thông báo về một đám cưới... Không, một vụ giết người... Cái gì!... Cái này, cả đời tôi... Edmund!... Edmund!... Edmund! Nghe mẹ này!... Một vụ giết người được báo trước sẽ xảy ra vào thứ sáu 29 tháng mười, vào 6 giờ 30 tối, ở khu Little Paddocks. Bạn bè gần xa nên chú ý đến lời mời này vì nó sẽ không được đăng lại nữa. Việc này lạ thật!

Edmund ngẩng đầu lên :

- Mẹ nói gì thế?

- Thứ sáu ngày 29... là hôm nay rồi!

- Cho con xem!

Edmund cầm lấy tờ báo.

- Nhưng cái này có nghĩa lý gì? - Bà Swettenham hỏi, chết vì tò mò.

Con trai bà gãi mũi vẻ suy nghĩ.

- Đấy là một lời mời, con nghĩ thế... đến một bữa tiệc máu, hoặc tương tự như vậy...

Bà Swettenham tỏ vẻ chưa tin :

- Thật là một cách mời lạ lùng... Chỉ một thông báo thôi! Điều này chẳng giống chút nào với Letitia Blacklock, là người mà mẹ luôn cảm thấy rất biết điều.

- Chắc bà ấy bị ảnh hưởng của những người xung quanh.

Dù sao thì lời mời cũng quá muộn! Mời vào hôm nay! Con có cho là chúng ta nên đến đó không?

- Mẹ cứ nghĩ đi! Bạn bè gần xa nên chú ý đến lời mời này vì nó sẽ không được đăng lại nữa.

- Mẹ cho là khá kỳ cục khi đưa ra lời mời một cách ngu ngốc thế này.

Giọng nói khá cương quyết.

- Vậy thì mẹ đừng đi nữa!

- Không.

Im lặng một lát.

- Các bữa tiệc máu này, Edmund, thường diễn ra như thế nào?

- Con cũng không biết nhiều lắm... Người ta gài những mảnh giấy vào mỗi người. Hoặc là bắt thăm, trong một cái mũ... Có một người nào đấy được chỉ định làm nạn nhân và người khác làm thám tử. Ngươi ta tắt đèn, vỗ tay lên vai nạn nhân, người đó rú lên rồi ngã lăn ra đất. Và giả vờ chết!

- Chắc là vui vẻ lắm!

- Chán thì đúng hơn! Con không đi đâu.

- Con nhầm rồi, Edmund! Mẹ sẽ đi và con đi cùng mẹ. Quyết định rồi!

Bà Swettenham đã nói điều đó bằng giọng không cãi lại được.

3

- Archie, - Bà Easterbrook nói với chồng - anh nghe cái này nhé!

Đại tá Easterbrook không nghe đâu: một bài báo trong tờ Times đang thử thách lòng nhẫn nại của ông.

- Thật buồn cho lũ người này, ông nói, thật sự là không có nhiều người biết về những việc xảy ra ở Ấn Độ, nhưng bọn này thì không biết gì hết!

- Em biết, anh yêu, em biết...

- Nếu không thì chúng đã chẳng viết những chuyện ngu ngốc như thế này!

- Em biết Archie. Nhưng nghe em đây!

... Một vụ giết người được báo trước sẽ xảy ra vào thứ sáu 29 tháng mười... nghĩa là hôm nay đấy - vào lúc 6 giờ ba mươi phút tối, ở khu Little Paddocks. Bạn bè gần xa nên để ý đến lời mời này vì nó sẽ không được đăng lại nữa.

Bà Easterbrook dừng nói, vẻ đắc thắng. Đại tá nhìn bà vợ một cách độ lượng nhưng không quan tâm lắm.

- Chắc là một bữa tiệc máu.

- Thế à?

- Không hơn! Phải nói là rất vui vẻ nếu nó được tổ chức tốt. Nhưng nó phải được dàn dựng bởi những người am hiểu công việc.

- Như anh chẳng hạn. Anh có khá nhiều vụ mờ ám cần được đưa ra ánh sáng trong khu vực của anh!

Đại tá mỉm cười một cách khiêm tốn rồi vuốt ria mép thêm một lần nữa.

- Đúng thế, Laura! Không phải tự khen mình đâu nhưng anh có thể cho một hoặc hai lời khuyên trong lĩnh vực này...

- Để tổ chức cuộc vui này, cô Blacklock chắc cần hỏi ý kiến anh.

Đại tá nhếch mép.

- Chưa chắc! Cô ấy có một thằng ngốc trẻ tuổi ở nhà cô ấy! Chắc đây là sáng kiến của nó. Cháu cô ấy hoặc đại loại như vậy. Thật là một sáng kiến ngộ nghĩnh khi thông báo việc này lên báo!

- Và ở mục mà chúng ta rất có thể không đọc! Em nghĩ rằng đây chắc là một lời mời... Anh nghĩ sao, Archie?

- Lời mời thật kỳ quặc! Dù sao thì cô ấy đừng trông chờ gì vào anh! Được báo quá muộn, anh rất có thế bận việc khác...

- Nhưng anh không bận, anh yêu...

Giọng nói của bà Easterbrook ngọt ngào và đầy sức thuyết phục.

- Hãy suy nghĩ đi, Archie, rằng anh nên đến đó, dù chỉ để giúp cô Blacklock tội nghiệp ấy một tay!

Cặp mắt mở hết cỡ, bà Easterbrook nghiêng nhẹ cái đầu xinh đẹp với mái tóc nhuộm vàng nhìn ông chồng.

- Tất nhiên, ông nói, nếu em thấy thế...

Vẻ quan trọng, ông đại tá lại vuốt bộ ria mép màu tro một lần nữa. Ông lại mỉm cười đầy độ lượng với bà vợ nhỏ bé duyên dáng. Bà ta kém chồng gần ba mươi tuổi.

- Tất nhiên, ông nhắc lại, nếu như vậy...

- Và rất chân thành, em cho rằng đấy là nhiệm vụ của anh, Archie, anh không thể thoái thác nó được đâu.

4

Tờ báo Chipping Cleghorn Gazette cũng được đưa tới Bouldens, khu biệt thự xinh xắn - gồm ba ngôi nhà nhỏ hợp lại - nơi ở của cô Hinchliffe và cô Murgatroyd.

- Hinch này!

- Có chuyện gì thế, Amy?

- Bạn ở đâu?

- Ở khu chuồng gà.

- Được rồi.

Đi nhanh qua thảm cỏ ướt, cô Amy Murgatroyd đi đến gặp cô bạn. Cô này mặc quần nhung và áo choàng, ném những nắm “thức ăn thích hợp” vào một cái nồi bốc khói, đang đun những mảnh vỏ khoai tây và rau cải bắp.

Cô Murgatroyd hơi béo và hồng hào thở hô hển.

- Nghe đây này! - Cô nói vẻ xốn xang - Cái này muốn nói lên điều gì nhỉ?... Đăng trong tờ Gazette đây này... Một vụ giết người được báo trước sẽ xảy ra vào thứ sáu 29 tháng mười, vào 6 giờ ba mươi tối, ở khu Little Paddocks. Bạn bè gần xa nên chú ý đến lời mời này vì nó sẽ không được đăng lại.

Đọc xong, cô đứng chờ lời phán xét của cô bạn gái.

- Ngu ngốc! - Cô Hinchliffe tuyên bố.

- Nhưng cái này có nghĩa lý gì, theo bạn?

- Chắc hẳn là sẽ có ăn uống.

- Bạn nghĩ là một lời mời à?

- Chúng ta sẽ tới xem tận nơi... Một loại rượu vang tồi, có lẽ là thế.

- Bạn không cho đây là một cách kỳ lạ để mời mọi người à?

- Amy Murgatroyd lại nghĩ về lời thông báo trên tờ Gazette, nó làm cô lo lắng! Nhưng bạn gái của cô, có vẻ không bị tác động lắm và không thể nghĩ về nhiều thứ một lúc, cô ta chỉ nghĩ về khu chuồng gà. Cần phải làm nhiều việc khác chứ không chỉ nghĩ về vài dòng chữ trong một tờ báo. Cô giậm chân trong bùn, đuổi một con gà mái trắng và kêu lên :

- A! Hãy nói chuyện về gà vịt với tôi đi! Chúng gây ít lo buồn cho bạn hơn nhiều.

5

- Kỳ lạ thật! - Bà Harmon kêu lên - Sẽ có một vụ giết người ở nhà cô Blacklock!

Ông mục sư Julian Harmon ngồi ở bàn đối diện với vợ, ngẩng đầu lên ngạc nhiên.

- Một vụ giết người à?... Khi nào?

- Chiều tối nay... Tối nay, vào sáu giờ ba mươi... không may rồi! Đấy là giờ anh giảng đạo! Thật đáng tiếc, anh yêu! Anh vẫn thích những câu chuyện giết người đến thế!

- Bunch, anh thật không hiểu em nói gì?

Bà Harmon - tên tục là Diana nhưng bà béo tròn đến nỗi người ta gọi bà là Bunch - chìa tờ báo qua bàn (tờ Gazette) cho chồng.

- Tự anh đọc đi! Em không bao giờ nghĩ là cô Blacklock lại thích thú những trò chơi loại này! Em cho rằng người nhà Simmons đã xui cô ấy... Dù sao thì cũng tiếc nếu anh không được xem nó! Em sẽ đi và em sẽ kể lại tất cả cho anh. Em hy vọng là em sẽ không bị chọn làm nạn nhân! Nếu ai đó đột ngột vỗ vai em và nói thầm vào tai em: “bà chết rồi” thì tim em sẽ nảy lên và chắc là em chết thật. Anh nghĩ có thể thế không?

- Không, Bunch. Anh nghĩ là em sinh ra để sống rất lâu bên anh.

- Và em sẽ chết cùng một ngày với anh và chúng ta sẽ được chôn trong cùng một nấm mồ. Thật là tuyệt.

Bunch có vẻ thích cái viễn cảnh đó, cười thật thoải mái.

- Em có biết là em có vẻ hạnh phúc không?

- Thế ai không hạnh phúc nếu được ở vào chỗ em? Em có anh, em có Susan, em có Edward, tất cả mọi người yêu em, không khó chịu khi em nói những chuyện ngu ngốc, mặt trời thì chiếu sáng, và chúng ta có một ngôi nhà lớn!

Ông mục sư đưa mắt ngắm cái phòng ăn rộng thênh thang, còn ít đồ đạc và đồng ý vẻ tiếc rẻ.

- Có những người lại nghĩ rằng chúng ta không may phải sống trong tòa nhà mênh mông này, đầy gió lùa, không có hệ thống sưởi và tiện nghi gì... Tất cả cái này, Bunch, lại làm em bận thêm!

- Không đâu Julian! Coi sóc một ngôi nhà lớn không khó hơn một ngôi nhà nhỏ đâu. Đầu tiên ta có thể làm việc nhanh hơn vì ta có nhiều khoảng trống hơn, và đưa cây chổi tự do hơn... mặt khác ngủ trong một căn phòng lớn thì thoáng hơn và em thích thê! Thật hay là chỉ cần thò mũi ra là biết được nhiệt độ bên ngoài ra sao. Nói cho cùng thì dù nhà to hay nhỏ thì vẫn phải gọt ngần ấy khoai tây và rửa ngạn ấy bát đĩa. Anh không nghĩ là thật dễ chịu đối với Edward và Susan khi chúng có một phòng lớn trống không để chơi à? Và cũng thật dễ chịu khi có đủ chỗ để che chở dưới mái nhà của mình những người như Jimmy Symes và Tohnnie Fiuch, họ sẽ khổ lắm nếu phải đến sống nhờ họ hàng. Anh biết đấy, Julian, sống với họ hàng không thích tí nào cả. Em cũng chẳng thích thế đâu, ngay từ khi em còn là một bé gái cơ.

Julian mỉm cười với vợ.

- Về một số mặt, Bunch, em vẫn là một bé gái.

Julian Harmon đã sáu mươi tuổi rồi nhưng trông ông trẻ hơn đến hàng chục tuổi.

- Em biết là em ngốc nghếch...

- Nhưng em có ngốc đâu, Bunch! Em rất mạnh...

- Không! Em không phải là một trí thức. Em đã cô và em rất thích anh nói với em về sách vở, lịch sử v.v... Em thích thú nghe anh nói vô cùng. Anh có biết là chỉ mới hôm qua thôi, bà Butt đã nói với em là Butt, người không bao giờ đi nhà thò và là người vô thần, bây giờ lại đến để nghe anh giảng đạo vào tất cả các chủ nhật!

Bắt chước rất giống giọng nói siêu lịch sự của bà Butt, bà ta nói tiếp :

- Và Butt, một hôm khác, đã nói với ông Timkins ở Hittle Wordsdale, rằng ở làng Chipping Clighorn, thực sự có những người có văn hóa. Không phải là những người như ông Goss ở Little Wordsdale, người ta nói với giáo dân như nói với trẻ con chưa học hành gì, mà những người có văn hóa thật sự cơ. Mục sư của chúng tôi đã học tập, nghiên cứu nhiều ở Oxford, chứ không phải ở Milchester và ông ấy đã truyền cho chúng tôi những kiến thức của ông ấy. Về những người La Mã hoặc Hy Lạp, ông ấy đều biết! Và ông ấy còn biết những người ở Babylon và Assyrie nữa! Thậm chí con mèo của ông ấy cũng mang tên một ông vua Assyrie!... Anh thấy không, Julian, đó là vinh quang đấy!