Kassi là một nữ chủ được nhiều người ca tụng là hiền thục. Nàng không bao giờ nói lớn tiếng hay cau mặt với bọn gia nhân trong nhà.

Những lời đồn đãi về Kassi khiến cho Axy, một cô tớ gái đâm ra nghi ngờ. Axy nghĩ bụng: " Có thật là tiểu thư của mình hiền thục hay không chứ? Hay là nhờ mình chu toàn bổn phận nên tiểu thư không có dịp bộc lộ vẻ bất bình. Điều này phải trắc nghiệm lại mới được". Và Axy tìm cách thử nữ chủ.

Một hôm, Axy cố tình thức dậy muộn, cô bé thấy nữ chủ cau mày khi cô dâng bửa điểm tâm. Sáng hôm sau Axy lại dậy muộn, nữ chủ của cô vừa cau mày, vừa quát mắng ầm ĩ. Sáng hôm sau nữa, Axy lại dậy muộn, còn đang nằm nán lại trên giường, thì cô bé đã thấy nữ chủ chưa kịp chải tóc, nghiến răng trợn mắt vào tận giường lôi cô dậy. Sáng ngày thứ tư, Axy lại dậy trễ. Lần này cuộc trắc nghiệm thành công mỹ mãn. Nữ chủ đã với lấy cây cài cửa... và cô bé Axy ôm chiếc đầu máu chạy thẳng ra khỏi nhà, la khóc ầm ĩ:

"Ới làng nước ơi! Xem đây! Xem đây! Hãy xem nữ chủ rất mực hiền thục đánh tui đây này... !"

Lời Bàn

Em Thân Mến:

Trong Trung Bộ Kinh đức Phật đã kể lại câu chuyện trên cho các thầy Tỳ Kheo nghe. Và Ngài kết luận:

Này các Tỳ Kheo! Như Lai không gọi một vị Tỳ Kheo nào là dễ nói, dễ dạy, tu hành đắc lực, khi vị ấy còn nhận được đầy đủ tứ sự cúng dường (quần áo, thực phẩm, thuốc men, mền mùng). Nếu nữ chủ Kassi phải được thử thách qua một lần mới chứng tỏ được mức độ hiền thục của cô ta, thì một thầy Tỳ Kheo, đệ tử của Như Lai cũng phải được thử thách. Khi chịu đựng sự thiếu thốn của những nhu cầu cần thiết mà vẫn không sờn lòng, nản chí, thì Như Lai và các bạn đồng phạm hạnh của vị ấy mới có thể kết luận rằng: "Đây là một vị Tỳ Kheo phạm hạnh, thành tín, dễ dạy, dễ nói... đã xuất gia vì sự giải thoát cho mình, cho người, chớ không phải vì cơm ăn, áo mặc."

Em thân mến!

Bọn chúng ta trong cảnh sống hiện tại, đầy đủ hơn người xưa rất nhiều. Chúng ta chưa đến nỗi bị thiếu thốn vì cơm ăn, áo mặc, thuốc men, mùng mền... nhưng không vì thế mà cuộc sống của chúng ta hạnh phúc hơn, tâm tư được thoải mái hơn các vị Tỳ Kheo thuở trước. Nếu em không giác tỉnh kịp thời, thì một cơn bệnh dai dẳng, một lời nói trái tai, một chuyện làm bất như ý... vẫn có đầy đủ mãnh lực khiến chúng ta từ một tu sĩ dễ dạy, dễ nói, dễ thương thành một nhân vật không giống ai hết. Có giống chăng là giống nữ chủ Kassy mà thôi, có phải thế không nào? (1983)

Trích: Vô Minh Từ Đâu Ra của Như Thủy, WP: Trí Đạt