Chương 01

Chương 1

Thời gian đời người tựa mây khói chẳng gì níu giữ được. Vậy là đã hơn năm năm Dũng khói phải xa với cuộc sống bên ngoài, năm năm cơm cân áo số. Trước khi lên đây, tóc hắn chưa một sợi bạc, giờ đã lấm tấm muối tiêu. Ba mươi chín tuổi, hắn thấy như đã già, cuộc đời tựa một giấc mơ mịt mù vô định, tâm hồn hắn thì như một sa mạc mênh mông, chẳng hề thoảng một cánh chim hay chút sắc màu hoa cỏ.

Thời gian chốn này như ngừng lại, ngày qua ngày như một cỗ máy lăn theo từng bước răng định sẵn. Xa quá rồi những cảm xúc, ước mơ, một phần người trong hắn tê liệt hay chết hẳn rồi, hắn không biết mà cũng chẳng muốn nghĩ tới điều ấy.

Thỉnh thoảng hắn có bạn bè lên thăm. Vui đấy, nhưng khi họ rời bước, hắn rơi vào trạng thái trầm cảm âm u. Những lần gặp kéo hắn ra khỏi hệ quy chiếu quen thuộc, cho hắn một thoáng nhìn từ bên ngoài nhưng lại khiến hắn thấy rõ sự thiệt thòi của mình. Phải mất mấy ngày tâm trạng hắn mới thăng bằng lại.

Thế giới của hắn càng xám xịt hơn từ khi con chim sáo bị giết. Con chim hắn đã nuôi được hơn hai năm, một thằng cùng phòng mang về cho hắn, Lúc đầu, nó chỉ bằng hai ngón tay, đỏ hỏn như một cục thịt với hai vệt vàng bên mép. Thân và đầu nhỏ xíu nhưng cái miệng của nó rất to, cứ ngoác ra mãi. Hắn vê mấy hạt cơm cho nó. Con chim ngắc ngắc một lúc mới nuốt được. Mấy phút sau, nó lại ngoác miệng xin ăn.

Hắn trở nên bận rộn từ hôm ấy. Cái khẩu phần ăn ít ỏi của thằng tù được chia sẻ với con chim. Hắn luyện cơm trong miệng mớm cho con chim và cấu những miếng thịt hiếm hoi thành từng mẩu nhỏ cho nó. Con chim đòi ăn, đòi uống liên tục. Mỗi khi khát, nó rúc mỏ vào miệng hắn. Nó quen rất nhanh với cách gọi của hắn. Sau một tuần, nó đã biết nghênh nghênh đầu khi hắn huýt sáo. Nhiều lần, hắn say sưa chiêm ngưỡng cái vẻ đẹp ấy của thiên nhiên, bỏ cả nghỉ trưa. Con chim thay đổi từng ngày. Những sợi lông đầu tiên đã nhú khỏi cái cánh bé xíu sau vài tuần và nó bắt đầu tập chuyền. Lúc đầu nó chỉ vận động trong cái khoảng giữa người và vòng tay của hắn khi hắn nằm. Đôi chân liêu xiêu, run rẩy. Sau nó chuyền cả trên đầu, trên người hắn. Các bước chuyền dài hơn, tiếng gió phát ra cũng mạnh dần. Hắn như có một gia đình, một gia đình bé tí teo hắn có bổn phận chăm sóc. Hắn dán giấy báo thành cái tổ, bồi thêm nhiều lớp cho cứng, lót ít cỏ khô. Mỗi khi đi lao động, hắn cho con chim vào túi áo.

Sau hai tháng, con chim đã được phủ một lớp lông đen mượt. Nó đã biết đứng ở mép bát để ăn chung cơm với hắn. Thỉnh thoảng nó dùng mỏ ngoáy tai hắn. Sự tin cậy và phụ thuộc của một sinh vật nhỏ bé khiến cuộc sống của hắn có ý nghĩa hơn. Có lần sốt cao, hắn mê man nằm, không ăn, không uống mấy ngày. Có một cái gì đen đặc, to rộng âm u khiến hắn tức ngực. Hắn cố trườn ra khỏi nhưng nó mênh mông khôn cùng. Hắn hoảng sợ. Ai đó nói rằng linh hồn người mới chết thường lạ lẫm và sợ hãi với thế giới tâm linh. Nhưng rồi cảm giác cưng cứng của cái mỏ đã giúp hắn biết mình còn sống. Trong trạng thái nửa tỉnh nửa mê hắn cố đùn ra một ít nước bọt cho con chim.

Con chim đã biết bay. Lần đầu nó bay ra khỏi cửa sổ trong giờ nghỉ trưa, hắn đã lo thắt ruột. Hắn dõi theo từng bước chuyền, từng lần cất cánh của nó từ cây này sang cây khác. Nó bay ra xa rồi khuất bóng. Hắn cuống cuồng ghé miệng ra ngoài cửa sổ huýt sáo, phần vì ngại làm phiền những thằng tù khác, phần muốn tiếng sáo tới được con chim. Hắn chờ đợi... Mảng trời xanh ngắt vắng lặng, chỉ những ngọn cây hơi xao động vì gió. Ánh nắng chói chang làm hắn loá mắt. Có lẽ vì khoảng cách xa quá nên con chim không nghe thấy. Hắn lấy hơi sâu, huýt một lần nữa thật vang và dài. Kia rồi! Tim hắn rộn lên khi thấy cánh chim bay về chập chờn trong nắng, Nó sà vào đúng bậu cửa sổ nơi hắn nằm. Hắn sung sướng thò tay ẵm nó sát mặt mình, theo thói quen nhằn ra một ít nước bọt chờ sẵn. Con chim rúc mỏ vào miệng hắn, uống hối hả. Hắn mỉm cười đặt nó lên bụng, nằm xuống. Trời nóng, lao động chóng mệt, hắn nên chợp mắt một chút trước khi có kẻng. Con chim chuyền lên ngực rồi xuống sàn. Nó gại gại mỏ vào tai hắn. Giữa trưa hè oi nồng, hắn thiếp đi êm đềm.

Hắn và con chim như hình với bóng. Hình ảnh con chim lách tách nhảy theo sau hay đậu trên vai hắn trở thành quen thuộc với những thằng tù. Lúc tập hợp toàn trại, con chim bay lên ngọn cây. Khi đám đông tản ra, con chim lại sà vào vai hắn. Làm sao nó có thể nhận ra hắn giữa hơn một ngàn thằng tù? Mùa đông áo khoác khác nhau, mùa hè cả ngàn thằng giống nhau với bộ quần áo sọc và cái đầu cạo trọc lốc. Nhiều lần hắn cố tình quay lưng lại, vậy mà chỉ một loáng hắn đã cảm thấy hơi ấm của nó bèn má.

Sau gần một năm thì con chim sáo biết nói câu đầu tiên: "Dũng ơi, đừng buồn!" Mấy thằng nằm gần hắn thích lắm. Bọn chúng tranh thủ mọi lúc quay sang dạy con chim những câu chửi bậy. Hắn thích điều ấy, những gì mang lại niềm vui cho những thằng tù đều tốt cả. Con chim sáo học được mấy chửi. Mỗi lần tiếng chửi eo éo của nó cất lên là cả bọn bật cười. Một thằng hay hát bài Thành Phố Buồn, con chim bắt chước được mấy câu đầu. Cứ mỗi lần nó hót "Thành phố na…ào…" thì sẽ có một thằng hát "Nhớ không e…em…" nhưng nó chỉ nhớ được thế thôi, không tiếp được câu sau. Nhiều thằng thích lắm, cho nó ăn để làm quen nhưng nó không thèm. Hắn ngạc nhiên, thấy điều ấy rất thú vị.

Khi đi lao động, hắn cho con chim bay ra qua cửa sổ, hắn không muốn mang nó qua cổng trại. Qua cổng rồi, hắn huýt sáo là nó tới. Hôm ấy con chim sáo không tới ngay như mọi lần. Hắn đoán nó đang bận tìm sâu ở mấy cái cây gần cửa sổ hắn nằm. Còn cách lò gạch mấy chục mét thì con chim sà lên vai hắn, khi ấy hắn đang mải tránh những vũng nước trên đường nên không để ý lắm.

Con chim bỗng gại mỏ vào má hắn rồi ngả dúi vào cổ hắn. Hắn chưa kịp nhận ra điều gì bất thưòng thì con chim đã rơi bộp trước mặt hắn. Trên con đường đất lầy lội, lổn nhổn vết bánh xe cải tiến, con chim nằm đấy, hai chân quờ quờ mấy cái rồi cứng đờ bất động, Người hắn run bắn, lạnh toát, trừng trừng nhìn nó, không tin đấy là con chim sáo của mình. Con chim bỗng trở thành một mảng đen chết chóc. Hắn hoảng hốt nhấc con chim lên. Người nó còn ấm, mỏ sủi bong bóng. Hắn ghé sát. Xà phòng. Có kẻ đã đút xà phòng vào miệng nó. Hắn cuống cuồng tách mỏ con chim, mút mạnh và vuốt dọc cổ họng của nó. Vị chát xít làm hắn nhăn mặt, vội nhổ ra. Một thoáng hắn mới hiểu là vô ích. Mấy thằng cùng đội chạy lại. Tất cả trố mắt sững sờ.

"Đưa tao cái lam!" Hắn bảo một thằng. Thằng này luôn giấu một nửa cái lam trong tay áo. Hắn rạch dọc thì y như rằng, một mẩu xà phòng giặt nhờ nhờ vàng bằng đầu ngón út bị kẹt ở họng con chim. Nỗi điên giận trào lên nghẹn cổ. Khuôn mặt cháy nắng của hắn đỏ gay, các mạch máu càng phồng lên.

"ĐM. Con chó!" Hắn nghiến răng chửi. Hắn biết thằng nào làm việc này. Hắn muốn chạy ngay tới bóp cổ nó. Không, hắn sẽ tống cả một cục xà phòng vào miệng nó, bắt nó nuốt. Con chim bay ra chậm là vì thế. Chắc hẳn thằng chó ấy đã lừa con chim vào buồng rồi đóng cửa bắt.

"Này, trả mày!" Hắn trả lại cái mảnh lam rồi quay người bước đi. Hắn không thích để những thằng tù khác biết cảm xúc của mình.

Hắn chôn con chim nơi gần suối. Hắn thấy như đang chôn vùi chính mình. Chiều hôm ấy, cái bản năng sói tưởng đã thuần hoá bỗng trỗi dậy điên cuồng.

•••

Hắn ngạc nhiên khi được thông báo có người thăm. Mấy thằng bạn vừa lên tuần trước, ai vậy nhỉ? Hắn muốn được quên lãng, coi như đây là giai đoạn ngu đông của đời hắn. Như vậy hắn mới qua được những tháng ngày dằng dặc phía trước, mới giảm thiểu được tổn thất tâm lý.

Hắn lê bước khó nhọc. Ra xà lim đã gần một tháng mà chân hắn vẫn yếu. Khi thấy Hạnh vẫy tay ở bên kia sân trại thì trống ngực hắn bỗng đập dồn như khi gánh liền mấy chuyến nước. Hắn ngồi xuống để cảm nhận trọn vẹn cái điều không tin được ấy. Hạnh nổi bật với đám người với dáng vẻ yêu kiều. Nàng đấy! Chính đấy là hình bóng đã đánh thức những rung cảm đẹp nhất của hồn hắn và đã theo hắn suốt những đêm mất ngủ dài dằng dặc trong này. Sự xuất hiện của nàng quá bất ngờ. Làm sao nàng biết được là hắn đang ở đây? Ai đã nói cho nàng biết? Suốt bao năm, hắn chưa bao giờ dám nghĩ được gặp nàng ở chốn này.

Nhìn sang hồi lâu rồi nàng lau nước mắt. Trong hắn tệ quá chăng? Lâu lắm rồi, hắn không biết mình trông như thế nào. Thỉnh thoảng khi lấy nước tưới rau, hắn thoáng thấy mình chập chờn ở mặt suối. Trong tù thì chẳng thằng nào để ý tới hình thức. Trông thế nào thì quan trọng gì? Đẹp với ai? Cho ai ngắm ở cái góc rừng khốn khổ này?

Nàng mặc áo choàng cổ lông màu hắn thích từ xưa, cái màu nâu đỏ phớt nhẹ mà nàng bảo là màu tro của hoa hồng. Chiếc khăn da cam ôm lấy khuôn mặt xinh xắn. Bất giác Dũng Khói nhớ tới cuốn truyện Đức Mẹ Mặc Áo Choàng Lông hắn đọc thời sinh viên. Lúc ấy tất cả tù nhân, quản giáo và những người lên thăm đều bị hình ảnh của nàng cuốn hút.

Giữa núi rừng xanh thẳm, trong cái lạnh thấu xương của vùng cao, cái áo khoác màu nâu đỏ, cái khăn choàng đầu da cam tròn trịa đáng yêu như mang lại hơi ấm diệu kì. Giây phút ấy, hắn nhận ra tình yêu dành cho nàng vẫn nguyên vẹn như thuở nào, như thể chưa từng có bao năm tháng mòn mỏi trong cô đơn, tuyệt vọng. Hạnh có hiểu hình bóng nàng ý nghĩa thế nào với hắn không? Nàng đã không quản ngại bao ngày đường lên đây thăm hắn trong thời tiếc khắc nghiệt. Điều ấy quý giá biết bao.

Bất giác hắn nhớ tới lần ở bờ hồ Hoàn kiếm. Một chiều đông gần Tết, mưa như khói giăng mắc khắp trời đất. Mưa và lạnh nên vắng người. Hắn thích lắm cái không gian mơ màng hiếm hoi hôm ấy. Hai đứa cố thu nhỏ lại dưới cái ô màu vàng xinh xắn để tránh những hạt mưa li ti. Cái lạnh khiến hai đứa phải ngồi thật sát vào nhau, cảm giác như nhung từ má, hơi ấm toả ra từ cổ áo nàng khiến hắn ngất ngây. Trong hắn nhen nhóm ước muốn một ngày được thoả thích ôm nàng trong vòng tay, được cảm nhận trọn vẹn sự mềm mại ấm áp ấy...

''Người nhà H. A. Dũng!" Quản giáo đọc tên hắn. Hạnh đi qua sân trại, xếp đồ lên bàn. Khi chờ kiếm đồ, nàng quay sang nhìn về phía hắn mãi không thôi. Chắc nàng biết thời gian gặp gỡ sẽ ngắn ngủi.

Hạnh với người qua dãy bàn phân cách, vòng tay ôm lấy hắn.

"Anh!" Hạnh chào nhỏ.

Tất cả nhìn hai người. Hắn ước gì giây phút ấy kéo dài mãi. Cảm giác có được người yêu quý trong vòng tay sau bao năm xa cách thật mãnh liệt. Hơi ấm từ người nàng, cảm giác mềm mại của chiếc khăn trùm đầu, làn hương dịu nhẹ từ tóc.

Hạnh ngồi xuống nhưng vẫn với sang, ủ ấm đôi bàn tay hắn. Cử chỉ ấy là phạm quy đối với trại này nhưng hình như quản giáo lờ đi. Hắn nhớ mãi ánh mát xót xa của nàng suốt những năm sau này.

"Sao em biết anh ở đây?"

"Tuần trước, kỉ niệm ngày thành lập trường, em gặp Tuấn."

Hạnh nói, giọng thanh thanh dịu dàng. Nàng chăm chăm nhìn đôi tay hắn, môi mấp máy định nói điều gì. Một lát, nàng ngước lên nói:

"Giá như em biết sớm hơn!"

Dũng Khói ngắm từng đường nét trên khuôn mặt thân yêu. Đôi mắt nâu êm đềm, dáng vẻ yêu kiều, mọi thứ ánh lên một vẻ đẹp mặn mà vượt qua năm tháng, thánh thiện, bao dung. Cảm xúc đắm say trào về như lần đầu nhìn thấy nàng ở giảng đường đại học, áo dài trắng lung linh trong nắng gió của mùa khai trường.

"Em thế nào? Con trai chắc mười ba, mười bốn rồi nhỉ?"

"Sao anh biết?" Hạnh hỏi, mắt mở to. Hắn thích thú nhận ra nét quen thuộc khi nàng ngạc nhiên.

"Một tháng nữa là cháu tròn mười bốn ạ!"

"Em mấy cháu rồi?"

"Em có một cháu gái ba tuổi nữa."

"Giống em không?"

"Bố mẹ bảo là như em hồi bé!"

Hắn mỉm cười. Hình ảnh hai mẹ con dắt tay nhau trên phố đọng rõ trong hắn. Giây phút ấy, hắn mong nàng hiểu được tình cảm của mình biết bao.

"Anh gặp hai mẹ con em chừng sáu năm trước."

"Vậy à? Sao anh không gọi?"

"Anh đi theo, đứng trước cổng nhà em cả tối, ước gì em bước ra."

Hạnh thấm nước mắt. Lòng hắn chùng xuống khi thấy những ngón tay của nàng, những ngón tay hắn từng nâng niu.

Làm sao nàng hiểu nỗi khó của kẻ cả đời chỉ biết tới hình bóng một người. Kẻ sống trong giấc mơ xa xôi với con tim ngốc nghếch đập từng nhịp cho riêng nàng. Làm sai nàng hiểu nỗi tuyệt vọng khi biết nàng đã thuộc về kẻ khác và con đường hai người sẽ mãi không gặp nhau. Nỗi khổ, nỗi tuyệt vọng ấy còn ghê gớm hơn cả sự đoạ đầy ngục tù. Nói sao cho nàng hiểu những điều ấy trong mấy phút ngắn ngủi? Hắn vốn không khéo nói. Trong hoàn cảnh này, mọi câu chữ đều gượng gạo, chẳng thể nói hết những chất chứa trong lòng. Hắn bất lực như một chú bé con tập nói, đang cố gắng diễn đạt một điều gì mà không thể.

Chợt nhớ ra. Hắn lấy trong túi áo ngực một gói ni lông bằng bàn tay. Hắn định giở ra nhưng lại đưa luôn cho nàng.

"Gì vậy anh?" Hạnh ngạc nhiên.

"Em xem đi!"

Hạnh lần giở lớp ni lông, lấy ra một tờ giấy đã úa vàng. Nàng nhìn qua rồi nhắm mắt, cúi đầu. Nước mắt ngập ngừng trên hàng mi, chảy dài trên má. Hạnh mím môi, ghìm giữ cảm xúc khỏi bật thành tiếng. Điều gì đó trong hắn vừa được giải thoát. Vậy là nàng đã hiểu phần nào.

Hắn lấy lại bức thư, gập lại rồi cho vào túi áo. Hạnh lặng nhìn hắn hơi lâu.

"Em vẫn nhớ từng câu... những điều ấy chẳng bao giờ phôi pha!" Nàng nói nhỏ.

Câu nói như ánh sáng diệu kì bỗng bừng lên, chiếu sáng rực rỡ khu vườn ảm đạm trong hắn. Bao cay đắng, buồn khổ suốt những năm qua dường như lùi xa như thể bóng tối tan biến dưới ánh mặt trời. Những năm tháng trước mặt cũng dường như bớt đi vẻ đọa đầy. Hắn mỉm cười ngắm nàng. Nụ cười đẹp nhất từ ngày nhận được thư nàng bao năm trước. Nụ cười như phép màu, xoá nhoà mái tóc muối tiêu và những dấu vết khổ hạnh. Nàng thấy lại hình bóng mạnh mẽ và lãng mạn thuở nào.

"Hết giờ!" Tay quản giáo trẻ tuổi thông báo.

Hạnh âu yếm nhìn hắn.

"Hứa với em đừng buồn nhiều và tự chăm sóc mình tốt nhé?" Rồi nàng mỉm cười nói thêm: "Vì em nhé!"

Hắn gật đầu. Hạnh quay người bước đi. Cái choàng và chiếc khăn trùm đầu như đốm lửa xanh thăm thẳm của rừng núi. Tới giữa sân, nàng quay lại vẫy hắn lần nữa. Hình bóng nàng lọt thỏm trong sân trại.

"Thôi vào đi!" Tay quản giáo bụng phệ khệnh khạng đi lại. "Bồ mày à? Sao bao năm giờ mới thăm?"

Đốm lửa nhỏ dần rồi tắt hẳn sau cổng trại. Hắn rơi hẫng, lặng nhìn như mong đốm lửa ấy lại hiện lên. Một lát, hắn đi về buồng giam. Tất cả như một giấc mơ. Nàng đi rồi! Nàng đã rời bước về thành phố xa xôi nhưng nàng sẽ trở lại, nàng đã nói là sẽ trở lại! Hắn ngước nhìn bầu trời, cái không gian xám xịt lạnh lẽo ấy dường như đẹp hơn mọi ngày.